نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای اندیشه سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
2 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
نظریه ترقی مشروطه که بهدرستی «آستانه جدید» ایران نام گرفته‌‌است، قصد داشت تا باتحدید دولت درایران، اساس مشروطیت را بنانهد. اما واقعه مشروطه دیری نپائید و ازدل آن«بلیه عظما»، سلطنت رضاشاهی شکل‌گرفت. این‌که چرا آمال بزرگ روشنفکران ومشروطه‌خواهان یکسره برباد رفت و نیز واقعیت تاریخی که‌ایران را به لبه پرتگاه رسانید و همگان‌را متقاعد کرد که برای نجات کشور، دولت مقتدر مرکزی تأسیس شود، که البته چنین هم نشد، مسئله این نوشتار است. «ایضاح منطق شکست» این نظریه، از طریق بررسی نسبت نظام فکری این دوره با سنت‌اندیشگی در ایران از سویی و‌اندیشه تجدد اروپایی از سوی دیگر، امکان‌پذیراست. این‌که نظریه مشروطه‌‌خواهی در ارتباط باواقعیت تاریخی چه‌وضعی پیداکرد و چه پیامدهایی از‌این وضع عاید ایران شد، هدف اصلی این‌مقاله است. نظریه ترقی-مدرنیزاسیون درایران، بابرداشتی سطحی‌از «فراروایت دانش مطلق»، که در تقابل با «روایت»های سنتی دراروپا، دارای مبانی معرفتی نویی بود، سعی در تأسیس تجدد بر اساس مظاهر آن اندیشه کرد. مقوله آزادی نیز ذیل اندیشه ترقی طرح شده است. آنان، با تقلیل «فراروایت رهایی» اندیشه روشنگران اروپایی، آن‌را صرفا به آزادی از استبداد فروکاستند. یافتن مشروعیت این نهادهای نو در سنت، منجر به شکل‌گیری الگوی بازگشتی از منطق تحول ساختار اندیشه سیاسی در ایران معاصر شد که رویدادهای سیاسی نیز لاجرم با آن انطباق داشت.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Lack of Historical Struggle and Defeat of Constitutionalism in Iran (Mashroutiat)
نویسندگان [English]
- Davoud Paran 1
- Shoja Ahmadvand 2
1 Ph.D Student of Political Thought, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The theory of progress of constitutionality(Mashroutiat) which was aptly named “the new threshold” was aimed to lay the basis for constitutionalism by limiting the State. But the constitutionality didn’t last long and “the great misfortune” of the King Reza was formed out of it. Our question in the present research is the reason why all the great hopes of the constitutionalists and the intellectuals ran to waste and the historical reality that brought the country to the verge of destruction convinced the people that a central authoritarian state should be created. The explanation of the failure of the theory of progress is possible through the study of the relation between this era’s thought system, the thought tradition in Iran and the thought of the European Modernity. The fact that what eventually was the end of this thought system of constitutionalism in relation to the historical reality and consequences it had for Iran is the main aim of this article. The theory of progress-modernization in Iran had totally new epistemic foundations in comparison with the traditional “narratives” in Europe tried to constitute the Modernity on the basis of the western thought’s appearances. By reducing “the Metanarrative of Emancipation” in the thought of the European intellectuals they reduced that to freedom from despotism. Trying to find the legitimacy of these new institutions in tradition led to the formation of a returning model of the logic of transformation of the structure of political thought in Iran with which the political events conformed necessarily.
کلیدواژه‌ها [English]
- the Theory of Progress
- the Old Thought
- Historical Struggle
- Alliance of Forces
- the Metanarrative of Knowledge
)