این نشریه با احترام به قوانین اخلاق در نشریات تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) می باشد و از آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می نماید.

مسئولیت ها و وظایف کلی سردبیران

سردبیران می بایست:

  • مسئولیت هر گونه مطلب چاپ شده در مجله را به عهده بگیرند.
  • در جهت نیاز های خوانندگان و نویسندگان تلاش کنند.
  • در جهت پیشبرد مجله تلاش کنند.
  • با توجه به روند های موجود از کیفیت مطالب چاپی اطمینان حاصل کنند.
  • از آزادی بیان دفاع کنند.
  • یکپارچگی پیشینه آکادمیک مجله را حفظ کنند.
  • از تحت شعاع قرار گرفتن استاندارد های اخلاقی و فکری توسط نیاز های مالی جلوگیری کنند.
  • همواره تصحیحات، توضیحات، پس گیری مقالات، و معذرت خواهی در صورت نیاز را با علاقه ارایه دهند.

ملاحظات اخلاقی نویسندگان: 

  •  نویسندگان نباید هیچ گونه اطلاعات ساختگی اعم از خام و یا پردازش شده در اثر ارسالی خود داشته باشند.
  • صداقت علمی باید توسط همه نویسندگان رعایت شود. هر گونه استفاده از منابع قبلی خواه چاپ شده خواه نشده باید توسط نویسندگان در اثر با قید منبع ذکر شود.
  • هیچ گونه نمودی از تبعیض قومی، فرهنگی، ملی، جنسی، هویتی، سنی، زبانی و پزشکی نباید در اثر وجود داشته باشد و در غیر این صورت اثر در مرحله اول رد خواهد شد.
  • همه نویسندگان باید موافقتنامه شرکت کنندگان در تحقیق خود را دریافت نموده باشند. به همین منوال نیز حفظ حقوق شخصی شرکت کنندگان و همچنین شخصی سازی هویت آنها باید به دقت توسط نویسندگان در نظر گرفته شود. 

اصول کلیکه داوران همتا ملزم به رعایت آنها هستند:

داوران می بایست:

  • تنها به داوری نسخ اولیه ی مقاله هایی بپردازند که در حیطه ی توانایی حرفه ای آنان می گنجد و همچنین قادر به انجام آنها در زمان معلوم هستند.
  • به محرمانه بودن اطلاعات داوری همتا احترام گذاشته و هیچ یک از اطلاعات نسخ اولیه را در هر یک از مراحل داوری فاش نکنند.
  • از اطلاعات به دست آورده هنگام داوری به نفع خود یا هر شخص یا سازمان دیگری استفاده نکنند و همچنین از این اطلاعات برای آسیب زدن و یا بی اعتبار جلوه دادن دیگران استفاده ننمایند.
  • ناسازگاری های بالقوه با علایق مجله را اطلاع دهند و یا اگر در زمینه یکی از ناسازگاری ها اطمینان حاصل نشده است با مجله مکاتبه کرده تا مطمین شوند.
  • اجازه ندهند که داوری آنها تحت تاثیر مسایلی چون ملیت، مذهب، باورهای سیاسی، جنسیت و یا دیگر مسایل این چنینی مربوط به نویسنده قرار گیرد.
  • در نقد ها بی طرف و سازنده باشند و  از خشونت کلامی، اصطلاحات زننده و توهین آمیز پرهیز کنند.
  • درک صحیحی از دو طرفه بودن فرآیند داوری همتا داشته و سهم خود از کار را در زمان مشخص شده انجام دهند.
  • جعل هویت شخصی دیگر در حین فرایند داوری سوء رفتار و بسیار جدی تلقی می شود.

 انتظارات در حین فرایند داوری همتا:

داوران می بایست:

  • در زمان مشخص شده پاسخگو باشند، به خصوص اگر قادر به انجام داوری نیستند.
  • اگر توانایی حرفه ای لازم را برای انجام داوری ندارند اطلاع دهند.
  • تنها در صورتی با داوری موافقت کنند که توانایی انجام آن تحت یک جدول زمان تفاهم شده را داشته باشند.
  •  هرگونه ناسازگاری با علایق را اطلاع دهند.
  • در موارد ناسازگاری در داوری از خط مشی مجله پیروی کنند.
  • نسخ اولیه ای را که پیشتر برای مجلات دیگر داوری کرده اند بطور کامل از ابتدا داوری کنند چرا که امکان تغییرات زیادی بین دو ارائه مختلف وجود دارد.
  • اطمینان حاصل کنند که پیشنهادات آنان مبنی بر داور جایگزین بر طبق تناسب آنان و نه موارد شخصی باشد.
  • از قبول داوری نسخه ی اولیه ای که فقط به منظور کسب اطلاعات در آن مورد، و نه داوری واقعی، تمایل به داوری آن دارند بپرهیزند.
  • اگر قادر به داوری بی طرفانه نیستند از قبول کار پرهیز کنند.
  • اگر به هر نحوی در پژوهش نقشی داشته اند از داوری آن پرهیز کنند.
  • اگر خود پژوهشی، شبیه به نسخه اولیه ارائه شده، در دست انجام دارند و یا به مجله دیگری ارائه کرده اند، از داوری کار خودداری کنند.

  انتظارات در زمان داوری:

داوران می بایست:

  • اگر هنگام داوری با ناسازگاری مواجه شدند که هنگام قبول کار آشکار نبود بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
  • اگر قادر به داوری در مورد تمام قسمت های نسخه اولیه نیستند بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
  • از داخل کردن اشخاص دیگر، از جمله دانشجویان و محقین تحت آموزش خود، در داوری بدون کسب اجازه از مجله خودداری کنند.
  • کل نسخه اولیه ارائه شده و نقدهای آن را محرمانه نگه دارند.
  • در مورد داوری دو سو ناشناس اگر به هویت نویسنده مشکوک هستند، و این امر باعث ناسازگاری خاصی می شود، مراتب را به مجله اطلاع دهند.
  • اگر هنگام داوری به بی قاعدگی خاص و یا نکته اخلاقی در مورد جنبه های مختلف کار برخوردند، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
  • از روی قصد داوری را طولانی تر از حد زمان بندی تعیین شده نکنند.  
  • اطمینان حاصل کنند که داوری آنان بر اساس خصوصیات کار ارائه شده و نه تحت تاثیر مسائل شخصی، مالی و یا ناسازگاری های دیگر باشد.
  • از تماس با نویسندگان کار بدون کسب اجازه از مجله خودداری نمایند.

انتظارات هنگام آماده کردن گزارش داوری:

داوران می بایست:

  • سازنده و بی طرف بوده و نویسندگان را از نظرات سازنده خود برای بهتر کردن نسخه اولیه آگاه سازند.
  • از ارائه نظرات توهین آمیز و اتهامات بی پایه و اساس خودداری کنند.
  • بطور جزئی به نقد بپردازند و در مورد نظرات کلی از شواهد مرتبط برای اثبات عقیده خود استفاده نمایند.
  • از حساسیت های ناشی از موارد مرتبط با زبان، به خصوص در مورد نویسندگانی که به زبان مادری خود نمی نویسند، آگاهی کامل داشته باشند.
  • تحقیقات مازاد اساسی و مورد نیاز برای اثبات ادعاهای مطرح شده در نسخه اولیه را دقیقا مشخص نمایند.
  • گزارش را به نحوی ننویسند که به گونه ای منفی و غیر عادلانه در مورد شخص خاصی باشد.
  • اطمینان حاصل کنند که نظرات و پیشنهاداتشان برای سردبیر مجله و نویسنده نسخه اولیه، هماهنگ و یکسان باشند.
  • از پیشنهاد استناد به کار خود داور، تنها برای بالا بردن میزان استنادات مقاله خود، پرهیز کنند.

 انتظارات پس از آماده کردن گزارش:

داوران می بایست:

  • نسخه اولیه ارائه شده و نقدهای آن را همچنان محرمانه نگه دارند.
  • اگر از سوی مجله در مورد داوری آنها تماس گرفته شد بلافاصله پاسخگو باشند و اطلاعات مورد نیاز را ارائه دهند.
  • اگر مطلبی مرتبط پس از تسلیم گزارش به نظر داور رسید، که امکان تغییر در نظرات و پیشنهادات را بوجود می آورد، حتما به مجله اطلاع دهند.
  • گزارش آماده شده توسط داوران دیگر را مطالعه کنند تا درک آنان از موضوع و تصمیم حاصل شده افزایش یابد.
  • تلاش کنند تا خود را با درخواست های مجله، مبنی بر اصلاح گزارش خود و یا تسلیم مجدد نسخه اولیه داوری شده، تطبیق دهند. 

دزدی علمی و ادبی

دانشگاه علامه طباطبایی، به عنوان دانشگاه پیشگام علوم انسانی در سطح کشور، همواره پژوهش های اصیل و تحقیقات علمی معتبر را ارجمند شمارده است. در این راستا، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی هیچ گونه گذشتی در زمینه دزدی ادبی نشان نداده و همواره تمامی مقالات ثبت شده در ژورنال های این دانشگاه را با دقت هر چه تمام تر مورد بررسی و مطالعه قرار داده است تا از مبرا بودن این آثار از دزدی ادبی اطمینان حاصل کند. لازم به ذکر است که با توجه به شایع بودن دزدی ادبی در تولید آثار علمی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از هر روش ممکن برای مبارزه با این امر استفاده می کند.

انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از تعاریف و دستورالعمل های کمیته اخلاقیات در انتشارات (COPE) پیروی می کند. برای دسترسی کامل به این دستورالعمل ها، تعاریف و قوانین می توانید به آدرس www.publicationethics.org/resources مراجعه فرمایید.

در این زمینه، تمامی ژورنال های دانشگاه علامه طباطبایی از تعریف زیر در حیطه دزدی ادبی که توسط انجمن روانشناسی آمریکا در کتاب راهنمای انتشار (ویرایش ششم) منتشر شده است تبعیت می کنند:

استفاده از ایده ها، کلمات، و یا کل محصول بدون ارجاع به منبع اصلی، و استفاده از آن به عنوان ایده ها، کلمات، و محصول خود بصورت یک ایده یا محصول جدید که توسط شخص دیگری غیر از نویسندگان اصلی تولید شده است.

به عنوان یک واژه کلی، دزدی ادبی، مفاهیم مختلفی را در می گیرد:

  • کپی لغت به لغت: کپی کردن لغت به لغت، بصورت کلی یا جزئی، بدون استفاده از نشان نقل قول و یا ارجاع به منبع اصلی.
  • تاویل سطحی یا ناکافی: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و تغییر ساختار لغات آن به نحوی که شیوه ی نثر نویسنده اصلی همچنان محسوس باشد.
  • دزدی ادبی مطالب تصویری: استفاده از نمودار ها، عکس ها، یا جداول، بصورت کلی یا جزئی، بدون ارجاع.
  • تاویل بدون ارجاع: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و سپس تولید مطلب با نثر خود بدون رعایت اصول ارجاع و یا نقل قول.

لازم به ذکر است که انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، بدون توجه به منبع، هر گونه اثر بدون ارجاع یا نقل قول به منبع اصلی را دزدی ادبی تلقی می کند. اینگونه آثار عبارتند از: نویسندگانی که آثارشان چاپ شده یا چاپ نشده، تز ها و پایان نامه های چاپ شده یا چاپ نشده، سخنرانی ها، آثار خود نویسنده، فایل های پاورپوینت (PowerPoint) مطالب تصویری آموزشی، مقالات ژورنال های علمی، مجلات و روزنامه ها و غیره.

انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی تمامی مقالات ارائه شده را با دقت بررسی نموده و با هرگونه دزدی ادبی در هر مرحله از انتشار برخورد می نماید:

  • به محض رویت دزدی ادبی در مقالات تازه ارائه شده، کمیته ویرایش ژورنال به تصمیم گیری در این باره می پردازد. در صورتی که دزدی ادبی رویت شده به عنوان یک اشتباه تلقی شود، بلافاصله  به نویسندگان اطلاع داد شده و امکان تصحیح برای آنان فراهم می شود. در صورتی که دزدی ادبی از روی قصد تشخیص داده شود، به نویسندگان اطلاع داد شده و نام آنان در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی قرار می گیرد. قرار گیری در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی موجب تبعاتی همسان در تمامی انتشارات علمی همانند دانشگاه علامه طباطبایی شده تا آثار آتی این نویسندگان نیز مورد چاپ در این ژورنال ها قرار نگیرند. همچنین نویسندگانی که دزدی ادبی آنان تشخیص داده شود از ارسال آثار خود به انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی برای 5 سال محروم خواهند بود.
  • در مواردی بسیار نادر که اثری شامل دزدی ادبی چاپ شده باشد در کنار عواقب اشاره شده، اثر مربوطه بلافاصله از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی خارج شده و این امر بصورت رسمی از طریق سایت انتشارات علنی خواهد شد.

انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی از سامانه مشابهت یاب جهت بررسی درصد همانندی استفاده می کند. این سامانه ها به بانک های داده متعددی در سراسر دنیا متصل بوده و برای تایید اصیل و معتبر بودن مقالات ارائه شده، آنها را بارها از طرق مختلف با دسترسی به منابع حجیمی از داده های همسان مورد بررسی قرار می دهند. درصد همانندی مورد پذیرش انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی تا 12 درصد است.

 

نشریه دولت‌پژوهی متعهد است که دستورالعمل‌ها و نمودارهای جریان کمیته اخلاق در انتشار (COPE) را در فرآیند بررسی و انتشار و مسائل آن دنبال و اعمال کند. برای اطلاعات بیشتر لطفا به این صفحه مراجعه کنید:  (https://publicationethics.org/resources/flowcharts-new/translations). 

آیین نامه‌های رفتاری و بهترین عملکرد کمیته اخلاق نشر (COPE) برای سردبیران

(https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf),
(https://publicationethics.org/files/2008%20Code%20of%20Conduct.pdf)

مسئولیت علمی و اخلاقی هر آنچه در مجله منتشر می شود به عهده سردبیر است. این بدان معناست که سردبیر باید موارد زیر را همواره در نظر داشته باشد:

  • تلاش برای رفع نیازهای خوانندگان و نویسندگان؛
  • تلاش برای بهبود مداوم مجله.
  • اتخاذ رویه ها و فرآیندهایی برای اطمینان از کیفیت مطالبی که منتشر میشود.
  • پاسداشت آزادی بیان؛
  • حفظ یکپارچگی سوابق علمی در نشریه.
  • جلوگیری از زیر سوال رفتن استانداردهای فکری و اخلاقی با مصلحت های تجاری.
  • آمادگی همیشگی جهت انتشار اصلاحات، شفاف سازی، بازپس گیری و عذرخواهی در صورت نیاز.
بهترین عملکرد برای سردبیران شامل موارد زیر است:
  • جست‌وجوی فعالانه نظرات نویسندگان، خوانندگان، داوران و اعضای هیئت تحریریه درباره راه‌های بهبود فرآیندهای نشریه
  • تشویق و آگاهی از آخرین روشها و پژوهشهای مرتبط با داوری تخصصی و اررزیابی مجدد فرآیندهای مجله در پرتو یافته های جدید.
  • حمایت از طرح های طراحی شده برای کاهش تخلفات در پژوهش و نشر
  • حمایت از نوآوری در جهت آگاهی رسانی و آموزش پژوهشگران در مورد اخلاق نشر.
  • ارزیابی اثرات خط‌مشی‌های مجله بر رفتار نویسنده و داور و بازنگری در خط‌مشی‌ها، در صورت لزوم، برای تشویق رفتار مسئولانه و جلوگیری از رفتار نادرست.

ارتباط با خوانندگان

خوانندگان حق دارند در مورد اینکه چه کسی بودجه تحقیقاتی یا سایر کارهای علمی را برای هر مقاله تأمین کرده است و اینکه آیا تأمین کنندگان مالی در تحقیق و انتشار آن نقشی داشته است به طور شفاف مطلع شوند.  

بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با خوانندگان شامل موارد زیر است:
  • اطمینان از اینکه تمام مقالات منتشر شده توسط داوران واجد شرایط از جمله داور و مشاور آماری بررسی شده است.
  • اتخاذ فرآیندهایی که صحت، کامل بودن و وضوح گزارش تحقیق از جمله ویرایش فنی و استفاده از دستورالعمل ها و چک لیست های مناسب را تشویق می کند.
  • توسعه یک خط مشی شفافیت برای تشویق حداکثری افشای منشأ مقالات غیرپژوهشی و غیرمنطبق با اخلاق پژوهش.
  • اتخاذ خط مشی و ایجاد نظامی برای ترویج مناسب رویه های اخلاقی نویسندگی و هم نویسندگی (برای مثال  به طور دقیق نشان می‌دهند که چه کسی کار را انجام داده است) و از رفتار نادرست (مانند نویسندگان شبح و مهمان) جلوگیری می‌کند.
  • اطلاع رسانی به خوانندگان در مورد اینکه مقالاتی که از سوی اعضای هیأت تحریریه نشریه ارسال شده است نیز تحت فرایند بررسی دقیق و بی طرفانه قرار خواهد گرفت.

ارتباط با نویسندگان
مسئولیت های اخلاقی سردبیر و دبیران نشریه در ارتباط با نویسندگان
  • تصمیمات ویراستاران برای پذیرش یا رد مقاله برای انتشار باید بر اساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، و اعتبار مطالعه و ارتباط آن با موضوع مجله باشد.
  • ویراستاران نباید تصمیمات خود را برای پذیرش موارد ارسالی معکوس کنند، مگر اینکه مشکلات جدی در مورد ارسالی شناسایی شود.
  • ویراستاران جدید نباید تصمیمات مربوط به انتشار مطالب ارسالی توسط ویرایشگر قبلی را لغو کنند مگر اینکه مشکلات جدی شناسایی شود.
  • مجلات باید مکانیزمی اعلام شده برای نویسندگان برای استیناف علیه تصمیمات سرمقاله داشته باشند.
  • ویراستاران باید راهنمایی هایی را برای نویسندگان در مورد هر چیزی که از آنها انتظار می رود منتشر کنند. این راهنما باید به طور منظم به روز شود و باید به این کد ارجاع یا پیوند داده شود.
  • ویراستاران باید در مورد معیارهای نویسندگی و/یا افرادی که باید به عنوان مشارکت کننده با رعایت استانداردهای حوزه مربوطه فهرست شوند، راهنمایی ارائه دهند.
 بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با نویسندگان شامل موارد زیر است:
  • مرور راهنمای نویسندگان و دستورالعملهای مربوط به نویسندگان به طور منظم و ارائه پیوندهایی به دستورالعمل های مربوطه.
  • انتشار تعارض منافع مربوطه برای همه مشارکت کنندگان و انتشار اصلاحات در صورتی که تعارض منافع پس از انتشار آشکار شود.
  • اطمینان از اینکه داوران مناسب، متخصص و مرتیط برای همه مقالات انتخاب شده‌اند (یعنی افرادی که می‌توانند کار را بدون سوگیری و وجود هرگونه تعارض منافع داوری و ارزیابی نمایند).
  • احترام به درخواست های نویسندگان مبنی بر اینکه ادعا دارند یک فرد مشخص نباید مقاله آنان را بررسی کند، در صورتی که این درخواست ها مستدل و عملی باشد.
  • انتشار جزئیات نحوه رسیدگی به موارد مشکوک به سوء رفتار.
  • انتشار تاریخ ارسال و پذیرش مقالات.

ارتباط با داوران
  • سردبیران باید راهنماهای کاملی جهت استفاده داوران آماده کنند. این راهنما باید به طور منظم به روز شود و باید به این کد ارجاع یا پیوند داده شود.
  • سردبیران باید از داوران درخواست کنند که پیش از موافقت با بررسی یک مقاله، هرگونه تعارض منافع احتمالی را افشا کنند.
  • ویراستاران باید سیستم‌هایی داشته باشند تا اطمینان حاصل کنند که هویت داوران همتا محافظت می‌شود، مگر اینکه از سیستم بازبینی باز که به نویسندگان و داوران اعلام شده است استفاده کنند.
بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با داوران شامل موارد زیر است:
  • تشویق داوران به اظهار نظر در مورد سؤالات اخلاقی و سوء رفتار احتمالی تحقیق و انتشار ناشی از ارسال‌ها ، دستکاری و ارائه نامناسب داده‌ها)
  • تشویق داوران به اظهار نظر در مورد اصالت مطالب ارسالی و هوشیاری نسبت به انتشار اضافی و سرقت ادبی
  • ارائه ابزارها و راهکارهایی به داوران برای شناسایی مقالات مرتبط (مانند پیوند به مراجع ذکر شده و جستجوهای کتابشناختی)
  • ارسال نظرات داوران به طور کامل برای نویسندگان، مگر اینکه حاوی اظهارات توهین آمیز یا افتراآمیز باشد.
  • تلاش برای قدردانی از سهم داوران در مجله
  • تشویق مؤسسات دانشگاهی به شناسایی فعالیت های داوری تخصصی به عنوان بخشی از فرآیند علمی.
  • نظارت بر عملکرد داوران و اتخاذ گام هایی برای اطمینان از این که استاندارد بالایی دارد.
  • ایجاد و نگهداری بانک اطلاعاتی از داوران مناسب و به روز رسانی آن بر اساس عملکرد داوران.
  • توقف استفاده از داورانی که به طور مداوم نقدهای بی ادبانه، بی کیفیت یا دیرهنگام ارائه می کنند.
  • استفاده از طیف وسیعی از منابع (نه فقط مخاطبین شخصی) برای شناسایی داوران جدید بالقوه (مانند پیشنهادات نویسنده، پایگاه داده های کتابشناختی).
  • پیروی از نمودار جریان COPE در موارد مشکوک به سوء رفتار داور.

ارتباط با اعضای هیئت تحریریه

سردبیران باید به اعضای هیئت تحریریه جدید دستورالعمل هایی را در مورد هر چیزی که از آنها انتظار می رود ارائه دهند و اعضای فعلی را در مورد سیاست ها و تحولات جدید به روز حفظ کنند.

بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با اعضای هیأت تحریریه شامل موارد زیر است:
  • داشتن خط مشی هایی برای رسیدگی به مطالب ارسالی اعضای هیئت تحریریه برای اطمینان از بررسی بی طرفانه
  • شناسایی اعضای هیئت تحریریه واجد شرایط مناسب که می توانند به طور فعال در توسعه و مدیریت خوب مجله با بررسی منظم ترکیب هیئت تحریریه کمک کنند.
  • ارائه راهنمایی روشن به اعضای هیئت تحریریه در مورد وظایف مورد انتظار آنها، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
  • ایفای نقش به عنوان سفیران برای مجله.
  • حمایت و ترویج مجله.
  • جستجوی بهترین نویسندگان و بهترین آثار (مثلاً از چکیده‌های همایش‌ها) و تشویق فعالانه ارسال‌ها.
  • بررسی مطالب ارسالی به مجله
  • نوشتن سرمقاله، بررسی و تفسیر مقالات در حوزه تخصصی خود
  • شرکت و مشارکت در جلسات هیئت تحریریه
  • مشورت با اعضای هیئت تحریریه به صورت دوره ای (مثلا یک بار در سال) برای سنجش نظرات آنها در مورد عملکرد مجله، اطلاع رسانی به آنها از هرگونه تغییر در خط مشی های مجله و شناسایی چالش های آینده.