نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

سیاست‌گذاری در ایران به دلیل گسیختگی دو مرحله­ی تدوین و اجرا، اغلب متفاوت از آن­چه وعده داده شده، عملیاتی گشته و جوامع دانشگاهی نیز به دلیل تخصص‌گرایی ناگزیر تحلیل‌ها و راهبردهای متفاوت و بعضاً متعارضی از زاویه­ی دید خود برای سیاست‌سازان ارائه نموده‌اند که ظرفیت ترمیم گسیختگی مذکور را نداشته است. لذا محققان با بکارگیری الگوی تحلیلی چندجانبه‌گر "عقلانیت ترکیبی" اسنلن امکان‌های نقد و بررسی جامع سیاست‌های دولتی در جوامع علمی و متعاقب آن ارائه­ی بازخوردهای همسو و منطبق که ظرفیت راهبردی و ترمیمی داشته باشد را در دستور کار قرار دادند. محققین با مطالعه­ی موردی "طرح توزیع سهام عدالت" در قالب عقلانیت ترکیبی اسنلن که شامل چهار نوع عقلانیت (اقتصادی، سیاسی، قانونی و حرفه‌ای) است؛ تلاش دارند محذورات پیش‌گفته بر سر راه سیاست‌گذاری را مرتفع نمایند. روش جمع‌آوری داده‌ها کتابخانه‌ای – مصاحبه‌ای غیرساختارمند و روش تجزیه و تحلیل داده‌ها تحلیلی- ساختاری است. جامعه­ی آماری پژوهش شامل بیست مصاحبه‌شونده می‌باشد که به­صورت قضاوتی انتخاب شده‌اند. هر حوزه­ی عقلانیت را پنج متخصص مرتبط پوشش داده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد طرح توزیع سهام عدالت به دلایلی چون عدم توجه به الزامات عقلانیت عملی و اقتصادی و توجه بیش از اندازه به الزامات عقلانیت سیاسی متفاوت از آن­چه وعده داده شده، عملیاتی شده است. راهبردهای پیشنهادی نیز شامل حوزه‌های قانونی، سیاسی، اقتصادی و اجرایی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of government policy making in Iran Based on Snellen analytical model of the Case study on theJusticeSharesDistribution Plan

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Barzegar 1
  • sayyad hosseinzadeh 2

1 Professor, Department of Political Sciences, Allameh Tabataba’i University

2 LLM of Political Sciences, Allameh Tabataba’i University

چکیده [English]

policymaking in Iran is done, because  of  the rupture of two-stage collection and execution, often different from what was promised, Academic communities due to the inevitable specialization  gave analyses and different strategies and sometimes competing  with their own perspective to policy-markers    which does not have the capacity to repair the rupture . Therefore, the researchers  by using multi-pattern analysis '' combined rationality'' Snellen  made it possible  to criticize government  comprehensive policies in the scientific community, and  subsequently provide consistent feedbacks  having the strategic and repairing capacity to put on theire agendum(program).. Studying the case of the "Equity Distribution Shares Plan" in the form of Snellen's combined rationality, which includes four types of rationality (economic, political, legal, and professional), researchers are trying to resolve the foregoing paths of policy. The data collection method is a non-structured interview and  data analysis method is analytical -structural. The statistical population of the study consisted of twenty interviewees who have been selected judiciously. Each field of rationality has been covered by five related experts. The findings show that the plan for the distribution of equity has been operationalized for reasons such as not paying attention to the requirements of practical and economic rationality and overlooking the requirements of different political rationality than promised. The proposed strategies also include legal, political, economic, and administrative areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government
  • Justice shares
  • policy making Snellen hybrid rationality
الوانی، سید مهدی؛ و همکاران (1387) مروری بر مدل‌های خط‌مشی گذاری در نظام آموزش عالی، مجلس و راهبرد، شماره 59، صفحات 73-102.
برزگر، ابراهیم، حسین زاده، صیاد(1395) بررسی عقلانیت سیاستگذاری عمومی در ایران، مطالعه موردی قانون هدفمند کردن یارانه ها، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره2، شماره 1، صفحات 51-79.
تسلیمی، محمد (1387) تحلیل فرایند خط‌مشی گذاری و تصمیم‌گیری، تهران، سمت. چ اول.
توری، کارلو (1386) قانون‌گذاری امری بین سیاست و حقوق، ترجمه حسن وکیلیان، مجلس و پژوهش، سال 14، شماره 55، صفحات 259-274.
دنهارت، رابرت (1380)؛ تئوری‌های سازمان دولتی؛ ترجمه مهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد؛ تهران، انتشارات صفار.
عطار، سعید؛ خواجه نائینی، علی (1394) بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر ناکارآمدی نظام سیاستگذاری در ایران، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 1، شماره 1، صفحات 1-20.
عطای، امید(1385) بررسی فرایند واگذاری سهام عدالت(نقاط قوت و ضعف)، دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 8181.
عطای، امید(1388) بررسی مبانی قانونی واگذاری سهام عدالت، دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 9929.
فاتحی زاده، محسن و همکاران (1385) بررسی اجرائی فرایند سهام عدالت، دفاتر مطالعاتی  برنامه و بودجه، اقتصادی و حقوقی مرکز پژوهش های مجلس، شماره مسلسل7975.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
قانون‌ برنامه‌ چهارم توسعه‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ 88-1383.
قانون‌ برنامه‌ سوم توسعه‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌، 83-1379.
کریمی، صدیقه (1392) روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌های مصاحبه، عیار پژوهش در علوم انسانی، شماره اول، بهار و تابستان، ص 71-94.
نظرآبادی، مریم و امید عطای(1386) ارزیابی طرح توزیع سهام عدالت، دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 8654.
نقد آئین نامه اجرایی توزیع سهام عدالت(1384) دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 7697.
هاولت؛ رامش (1380)؛ مطالعه خط‌مشی گذاری؛ ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن؛ انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی تهران
Khlid H. M. (2008); “Policy Implementation Models: the case of library and documentation service in Pakistan 1998-2008”; New Library World; vol 102, no. 1162.
Putters K. (2005); “HIA, the next step: Defining Models and Role”; Environmental Impact Assessment Review, No. 25.
Snellen,Ignace (2002); “Conciliation of Rationalities: the Essence of Public Administration”; Administrative Theory & Praxis; Vol. 24, No. 2, 2002: 323–346
Staley S. R. (2006); “Institutional Consideration for Sustainable Development Policy Implementation: A US Case Study”; Property Management, Vol. 24, No. 3