نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه علوم انتظامی امین

چکیده

حدود 14 سال از طرح پرونده هسته‌ای ایران در نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌گذرد و این موضوع یکی از مهم‌ترین مسائل داخلی برای ایران و بین‌المللی، برای کشورهای درگیر  بوده است. سوال اصلی این تحقیق، تاثیر تحولات هسته‌ای بر امنیت جمهوری اسلامی ایران است. برای پاسخ به این سوال در بعد نظری از رهیافت رئالیستی به امنیت، به‌منظور احصا شاخص‌های امنیت و هم‌چنین ارائه شاخص‌هایی از امنیت ملی طرح شده است. هم‌چنین برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش SWOT و روش تحلیلی تاپسیس بهره گرفتیم. بر اساس روش SWOT، با سنجش چهار معیار نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت‌ها و تهدیدات بین‌المللی برنامه هسته‌ای، به بررسی تاثیر تحولات هسته‌ای بر امنیت پرداخته‌ایم. بر این اساس فرضیه‌ی پژوهش حاضر عبارت است از: بین نقاط ضعف و تهدیدات تحولات هسته‌ای ایران و کاهش سطح امنیت ملی رابطه معناداری وجود دارد. در نهایت بر مبنای فرضیه این تحقیق، جمهوری اسلامی ایران در صورت کاستن از نقاط ضعف در داخل و مقابله صحیح و خردمندانه با تهدیدات بین‌المللی در پرونده هسته‌ای می‌تواند امنیت خود را ارتقا بخشد و یا بالعکس به‌واسطه‌ی عدم کارآیی لازم در این حوزه‌ها، امنیت کشور به مخاطره بیافتد. این مقاله حاصل تجزیه و تحلیل به روش دلفی بر مبنای تکمیل پرسشنامه توسط 36 نفر از کارشناسان و نخبگان روابط بین‌الملل و مذاکرات هسته‌ای می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran's Nuclear Developments and Their Impact on National Security of the Islamic Republic of Iran (The political experts Delphi technique)

نویسنده [English]

  • Ali Abbasi Shavazi

Assistant Professor, Department of Political Sciences, Amin Police University

چکیده [English]

It’s been almost 14 years from the time when Iran’s nuclear program was set forth in the international organs including IAEA and the United Nations Security Council and it is one of the most important internal problems for Iran and international environment. The main question of this essay is the impact of the nuclear developments on the security of the Islamic Republic of Iran. To answer this question from the theoretical viewpoint the realist approach to security was used in order to find the parameters of security and to provide the parameters of national security as well. Besides the SWOT method was used to analyze the data and the TOPSIS method was used too. On the basis of the SWOT method we studied the impact of the nuclear developments on the security by surveying four tests of internal points of strength and weakness and international opportunities and threats. Therefore the hypothesis of the present research is that there is a significant relationship between the points of weaknesses and the threats of Iran’s nuclear developments and the decrease of the level of national security. In the end on the basis of the hypothesis of the present research if the Islamic Republic of Iran reduces the internal points of weaknesses and encounters the international threats in the nuclear case in a correct and reasonable way it will be able to improve its security or on the contrary through lack of efficiency in these areas the country’s security would be endangered. The present research is done by using Delphi technique on the basis of completing a questionnaire by 36 persons of experts and elites of International Relations and nuclear negotiations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • nuclear developments
  • realistic approach
  • nuclear fuel cycle
  • national security of the Islamic Republic of Iran
ابوالفتح، امیرعلی. (آذر 1383). «ایران یک قدرت هسته‌ای‌ است»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، ش 23.
اشکوری، سیدعبدالحمید (1383). ایران اتمی؛گزارش از پرونده تکنولوژی هسته‌ای ایران، دفتر جریان‌شناسی تاریخ معاصر، قم: انتشارات همای غدیر، چاپ دوم.
باشگاه اندیشه. (25 خرداد 1385). عدم تأثیرپذیری ایران از قطعنامه‌‌های شورای‌ امنیت.
بصیری، محمدعلی؛ قاسمی، مصطفی. (1385). «مواضع اتحادیه اروپا و آمریکا در پرونده هسته‌ای ایران، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 226ـ 225.
تریف، تری. (1383). مطالعات امنیتی نوین، ترجمه علیرضا طیب و وحید بزرگی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حسینی، امیرحسین. (1384). «راهبرد کنونی آمریکا در زمینه مقابله با سلاح‌های کشتار جمعی و برنامه هسته‌ای ایران»، فصلنامه سیاست خارجی، سال نوزدهم، ش 4 و 3، پاییز و زمستان.
دلاور پوراقدم، مصطفی. (1384). «قابلیت‌ها و راهکارهای ایرانی برای بومی کردن دانش هسته‌ای»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 19، ش 4و3، پاییز و زمستان.
دهقانی ‌فیروزآبادی. (1384). «گفت‌گوهای هسته‌ای ایران  و اروپا از آغاز تا نشست بروکسل»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 212ـ 211.
رضاییان، علی. (1385). مبانی سازمان و مدیریت، تهران: سمت.
سخنان حسن روحانی در جمع اعضای شورای‌ عالی انقلاب ‌فرهنگی‌، فراسوی چالش‌های ایران وآژانس در پرونده هسته‌ای. (1384). راهبرد، شماره 37.
شعبانی ساروئی، رمضان. (1386). ایران هسته‌ای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها، قم: انتشارات اعتدال، چاپ دوم.
صدری، محمود (1384). «پرونده هسته‌ای ایران و سیمای روابط بین‌الملل»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، ش76. آذر.
علی احمدی، علیرضا. (1385). نگرش جامع بر مدیریت استراتژیک، تهران: تولید دانش.
غریب‌آبادی، کاظم. (1387)، برنامه هسته‌ای ایران: واقعیت‌های اساسی، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت ‌امور خارجه.
غلام حسینی، اسماعیل؛ خواجه، رضا. (1392). مکتب رئالیسم و راهبرد نظامی، سیاست دفاعی، شماره 83، تابستان.
کاکاوند، احمد. (1389). دیپلماسی هسته‌ای ایران، تهران: ابرار معاصر.
کیسینجر، هنری. (1384) «دیپلماسی برنامه هسته‌ای ایران»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، ش59، مرداد.
گلشن‌پژوه، محمود (1384). پرونده هسته‌ای ایران (2) روندها و نظرها، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، جلد دوم.
گلشن‌پژوه، محمود. (1383). پرونده هسته‌ای ایران: روندها و نظرها، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات وتحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
لاریجانی، علی. (1383). «دانش هسته‌ای بالاتر از حق، بلکه یک نیاز است»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، ش 23، مهر.
لاریجانی، علی. (1384). «سیاست هسته‌ای ایران، چالش‌ها و راه‌ها»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، ش 76، آذر.
لاریجانی، علی؛ امیری مقدم، رضا (1387). چالش‌های مکتب امنیتی رئالیسم، نگرش راهبردی، خرداد.
ماندل، رابرت. (1377). چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
موسوی، سید فضل‌الله؛ حاتمی، مهدی. (1389). بررسی استفاده صلح‌آمیز از انرژی ‌هسته‌ای در پرتو حقوق بین‌الملل، فصلنامه حقوق، دوره 40، شماره 3.
نبی، امیدی. (1388). تبیین ابعاد چهارگانه مدل SWOT جهت امکان‌سنجی توسعه گردشگری در استان ایلام، فصلنامه فرهنگ ایلام، ، شماره 24 و 25، پاییز و زمستان.
هاشمی، سیدحمید. (1385). پرونده هسته‌ای ایران، سیر تاریخی و نظریه‌ها، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
Claude, Inis. (1971). Swords into plow Shares: the Program and Progress of International Organizations, New York, Random House.
Fawn, Rich& Larkins, Jeremy. (1996). International Security after the Cold War: Anarchy and Order, Great Britain.
Freedman, Lawrence. (1998). International Security: Changing Targets, Foreign Policy, Spring.
Rowe, Gene& George, Wright. (1999). “The Delphi technique as a forecasting tool: issues and analysis”. International  Journal of Forecasting.