نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

رهیافت فوکویی با خارج شدن از مسئله دولت و کاوش در آن بر پایه­ی حکومت‌مندی، مسیر جدیدی از تحقیق درباره‌ی ماهیت دولت و اجزای تحلیلی آن‌را مطرح کرده است. فوکو با ابداع مفهوم «حکومت‌مندی»  علاوه‌بر ترجیح تمرکز بر کردارهای حکومتی به‌جای نهادها در نظریه‌ی سیاسی، روند دخالت ذهنیت­ها در کردارهای حکومت را به نمایش می‏گذارد و با این‌کار پرده از تحولی در ذهنیتِ حکومت در عصر جدید بر می­دارد که امروزه ابعاد ویژه­ای یافته ­است. به‌طور کلی از نگاه فوکو، دولت یک پدیده‌ی اختراعی است که از سویی به «عقلانیت­های حکومتی» به‌عنوان بُعد فکری و از سویی دیگر به «فنون حکمرانی» به‌عنوان بُعد کرداری مرتبط می‌شود. علاوه‌بر این «سامانه‌های حکومتی» را نیز به‌عنوان بُعد نهادی دولت می­توان به این دستگاه تحلیلی افزود تا ارائه­ی تحلیل سه ­بُعدی «دولت» (عقلانیت، کردار، نهاد) از دیدگاهی انتقادی به‌نحوی تکمیل شود که کاربست آن، دامنه وسیعی از حکمرانی­های لیبرال و غیرلیبرال را شامل ­شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Foucauldian Anatomy of state

نویسنده [English]

  • Hamid Yahyavi

Assistant Professor, Department of Political science, Bu-Ali Sina University

چکیده [English]

Purpose: The present paper aims to articulate Michel Foucault’s thought for analyzing the problematic of the state. “Foucault vision of modern state” is not paid attention by political theoreticians as much as micro-physics analysis. While on the contrary, it can open a new research domain through which one can survey and investigate the various domains of the state.
Design / Methodology / Approach: Investigating on Foucault’s those works which have not been known such as College de France Lectures on the basis of “textual methodology” and taking advantages of descriptive-analytical approach, the paper seeks to elucidate Foucauldian method of analyzing procedures, mechanisms and components of modern state, rereading his theoretical arguments as well.
Findings: The present paper indicates that in the course of a theoretical shift, Foucault begin to take into consideration the problematic of government as a new dimension in the analysis of power whereby the relations of power is studied within the viewpoint of leadership. He addresses to “the genealogy of Modern State”, which the connection between political rationality and the government lies at the heart of it, in addition to “the genealogy of Modern Subject”.  Abandoning the problematic of the state and exploring it on the basis of Governmentality, Foucauldian approach has raised a new way of investigating the nature and component of the state. By inventing the concept of Governmentality, Foucault represents the process of affection of mentality upon government’s practices, besides concentrating on governmental practices rather than institutions. By this start point, he reveals a transformation in the mentality of government in modern ages which nowadays has became spread in a large scale.  As a whole, in Foucault’s view, the state is considered as a construct which, on the one hand, is related to the governmental rationalities (as the intellectual dimension) and, on the other hand, to the art of government (as the Practical dimension).  There is no such thing as a state, but there is art of government. Governmental apparatus can be added to this analytical framework (as an Institutional dimension)
Originality / Value: Offering a Three-dimensional analysis of the "state" (composed of rationality, practice, institution) on the basis of a critical view, this sort of analysis will be included a wide range of liberal and illiberal governances. This analytical frame work, which is based on an anti-essential vision of the state, is considerably deserved to explain the components of modern state and seems useful in dealing with the problematic of the state in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foucault
  • State
  • Governmentality
  • the governmental rationality
  • art of government
  • apparatus
اسمارت، بری. (1385). میشل فوکو. ترجمه‏ی لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان. تهران: اختران.
آگامبن، جورجو. (1389). آپاراتوس چیست. ترجمه‏ی یاسر همتی. تهران: رخداد نو.
اوون، دیوید. (1394). بلوغ و مدرنیته. ترجمه سعید حاجی ناصری و زانتیار ابراهیمی. تهران: رخداد نو.
پروکاکی، جیوانا. (1388). شهروندی و حکومت‌مندی. در کتاب راهنمای جامعه‌شناسی سیاسی، ویراست کیت نش و آلن اسکات. جلد دوم. ترجمه‏ی محمد خضری و دیگران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبری.
دلوز، ژیل. (1386). فوکو. ترجمه‏ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
دلوز، ژیل. (1392). دیسپوزیتیف چیست؟ در کتاب یک زندگی... ژیل دلوز. ترجمه‏ی پیمان پیمان غلامی و ایمان گنجی. تهران: نشر زاوش.
سایمونز، جان. (1390). فوکو و امر سیاسی. ترجمه کاوه حسین‌زاده. تهران: رخداد نو.
فرهادپور، مراد. (1387). مقدمه‏ی مترجم در کتاب قانون و خشونت، تهران: فرهنگ صبا.
 فوکو، میشل. (1377). سیاست و عقل. در عزت‌الله فولادوند،  خرد در سیاست.  تهران: طرح نو.
فوکو، میشل. (1378). مراقبت و تنبیه. ترجمه‏ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
 فوکو، میشل. (1384). «حکومت‌مندی». ترجمه‏ی افشین جهاندیده و نیکو سرخوش، فصلنامه گفتگو، شماره چهل و چهارم.
فوکو، میشل. (1389). تئاتر فلسفی. ترجمه‏ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
 فوکو، میشل. (1390). تولد زیست سیاست. ترجمه‏ی رضا نجف‌زاده. تهران: نشر نی.
فوکو، میشل. (1392). دیرینه‌شناسی دانش. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. تهران: نشر نی.
فیرحی، داود. (1393). فقه و سیاست در ایران معاصر، تحول حکومتداری و فقه حکومت اسلامی. جلد دوم. تهران: نی.
لاگلین، مارتین. (1388). مبانی حقوق عمومی. ترجمه‏ی محمد راسخ. تهران: نی.
لِمکه، توماس. (1392). نقدی بر خرد سیاسی: بررسی تحلیل فوکو از طرز تفکر دولت مدرن. ترجمه یونس نوربخش، محبوبه شمشادیان. تهران: دانشگاه امام صادق.
میلر، پیتر. (1382). سوژه، استیلا و قدرت. ترجمه‏ی نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
نش، کیت. (1380). ج‍ام‍ع‍ه‌ش‍ن‍اس‍ی‌ س‍ی‍اس‍ی‌ م‍ع‍اص‍ر: ج‍هان‍ی‌ ش‍دن‌، س‍ی‍اس‍ت‌ و قدرت‌. ترجمه‏ی  م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی‌ دل‍ف‍روز. ت‍ه‍ران‌: ک‍ویر.
هیندس، باری. (1380). گ‍ف‍ت‍اره‍ای‌ ق‍درت‌ از ه‍اب‍ز ت‍ا فوکو. ترجمه‏ی مصطفی یونسی. تهران: شیرازه.
Dean, Mitchell. (1999). Governmentality: Power and Rule in Modern Society. Landon: Sage publications.
Foucault, Michel. (1978). the History of Sexuality. Vol. 1, “The Will to Knowledge”. Translated from the French by Robert Hurley. New York: Pantheon.
Foucault, Michel. (1980). Power/ Knowledge Selected Interviews and Other Writings, 1972-1977. Ed. Colin Gordon. Translated from the French by Colin Gordon. New York: Pantheon.
Foucault, Michel. (1985). the History of Sexuality. vol. 2, “The Use of Pleasure”. Translated from the French by Robert Hurley. New York: Vintage Books.
Foucault, Michel. (1986). the History of Sexuality vol. 3, “the Care of the Self”. Translated from the French by Robert Hurley. New York: Pantheon.
Foucault, Michel. (2007). Security, Territory, Population. Translated from the French by Graham Burchell. MacMillan: Palgrave.
Gordon, Colin. (1991). Governmental Rationality: An Introduction. In G. Burchell, C. Gordon& P. Miller (Eds), the Foucault Effect: Studies in Governmentality. Chicago: The University of Chicago Press.
Rose, Nikolas& Miller, Peter. (1992). Political Power beyond the State: Problematics of Government, “The British Journal of Sociology”, Vol. 43, No. 2. (Jun., 1992), pp. 173-205. Stable URL: http://links. Jstor. org/sici?sici