نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکتری علوم سیاسی گرایش مسایل ایران دانشگاه مفید، قم، ایران

چکیده

نوشتار حاضر، می‌کوشد با بهره‌گیری از نظام مفاهیم راینهارت کوزلک آلمانی، ظهور مفهوم نوین دولت در دهه‌های نخست سلطنت ناصرالدین شاه را بکاود. ما با مفهوم ثابت و منجمدی به نام دولت روبرو نیستیم، زیرا این مفهوم بخصوص در زمان آستانه‌ای، با لایه­های معنایی ناهمگونی انباشته شده و تاریخیت آن مضامین، تاریخی و سیال بودن مفهوم دولت را ساخته و مناقشه آمیز بودن آن، تنازع میان حامیان و حاملان مفاهیم را تولید می‌کند. در پاسخ به پرسش از زمان تاریخی ظهور مفهوم نوین دولت در ایران معاصر، می‌توان مدعی شد که با امیرکبیر، مفهوم دولت تا آستانه تحول پارادایمی پیش رفت، اما سخت­جانی لایه‌های سخت­جان مفهوم دولت و نیروهای حامل آن‌ها، مانع از ظهور کامل چنان پدیدار نوظهوری در آن مقطع تاریخی شد. با وجود این، گام نخست و اساسی در تحول پارادایمیک مفهوم دولت در آن عصر را امیرکبیر با زبانِ عملِ دولتمردی­اش برداشت و گام دوم و تاریخ‌ساز را میرزا ملکم‌خان. وجه مشترک این دو بنیان‌گذار، گذر از اسطوره وجود حسی و «شخص» پندارانه دولت، و تأکید و تمرکز بر وجود معقول و غیر شخصی دولت است که خود را در قالب «دولت مطلقه دیوانسالار» و «دولت منتظم» پدیدار ساخت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Paradigmatic Transformation of the Concept of State in Contemporary Iran: from Amir Kabir to Malkam

نویسندگان [English]

  • Davoud Feirahi 1
  • Davood Bayat 2

1 Professor, Department of Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

2 PhD, Department of Political Sciences, Mofid University, Qom, Iran

چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction
In this article, we try to explore the emergence of the new concept of State in the first decades of Nasere al-Din Shah's reign by using Reinhart Koselleck’s system of concepts. We are not faced with a fixed and frozen concept called the State, because this concept, especially in the threshold period, is accumulated with layers of heterogeneity and the historicity of those themes, Created the historicity and fluidity of the concept of the state, and its controversial nature, Produces conflict between supporters and carriers of concepts. In response to the question of the historical time of the emergence of the new concept of the State in contemporary Iran, it can be claimed that with Amir Kabir, the concept of the State advanced to the threshold of a paradigmatic transformation, but the hardness of the Hard layers of the concept of the State and the forces that carry them prevented The complete emergence of such a new phenomenon at that historical moment. Despite this, the first and fundamental step in the paradigmatic evolution of the concept of the State in that era was taken by Amir Kabir with the language of his statesmanship, and the second and historic step was taken by Mirza Malkam Khan. The result of the research says that the common denominator of these two founders is passing over the myth of the sensory existence and the imaginary "person" of the State, and emphasizing and focusing on the Rational and impersonal existence of the State, which manifests itself in the form of "Absolute Bureaucratic State" and "Regular State".
Materials and Methods
Our problem in this research is to track those temporal and linguistic layers of the concept of State in contemporary Iran, which, like many other Basic concepts, in the threshold period of its history, is exposed to anxiety, inflammation, and ambiguity caused by thematic and semantic changing. To investigate this semantic layering and to study the Change of the concept of the State in the contemporary history of Iran, we will take methodological benefits from the system of concepts of the theory of conceptual history of Koselleck (1923-2006). Conceptual history makes concepts especially Basic concepts such as the State as the " History analysis unit" and as the constructive concepts of political discourse and action of an era, the subject of its research.
Results and Discussion
The objective and practical content of what appeared in the governance of Amir Kabir was revealed as a Basic concept that became both a criterion for criticizing the State in Iran and a source of crisis for it. Those new semantic layers that formed the concept of Mirza Taghi Khani's State marked the history of the evolution of the concepts after them and gave shape and identity to the system of concepts of the constitutional State and the first Pahlavi State.
It can be said that what Malkam found out about the new concept of the State wrote down in Ghibi's booklet is the basis of every discussion that he has addressed in his treatises and other writings. And this new language and understanding is the beginning of the discourses that have flowed in the language of legalistic writers after him.
Conclusion
In this article, we tried to explore the emergence of new layers of meaning and the new concept of State in the mind and language of Amir Kabir and Malkam Khan by using the theory of Koselleck's conceptual history and its interwoven and related categories. With the emergence of historical time on the horizon of Iranians' consciousness and their opening to the threshold period of their history, the unity of time governing different areas of social life broke down and different rhythms prevailed in different areas of life. The intersection of two natural and historical times and the fast tempo of the modern time, created new themes in the form of concepts and words of the slow language of the traditional time and created layers of meaning that are completely different from the old layers of meaning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Concept of State
  • Threshold time
  • Critique and crisis
  • Amir kabir
  • Malkam
فارسی
1 - آل داود، سید علی (1395) امیرکبیر و ناصر الدین شاه، تهران: کتاب رایزن
2 - آدمیت، فریدون (1362) امیر کبیر و ایران، تهران: انتشارات خوارزمی
3 - آدمیت، فریدون (2536) اندیشه ترقی و حکومت قانون، تهران: انتشارات خوارزمی
4 - اصفهانی، میرزا ابوطالب خان (1373) م‍س‍ی‍ر طال‍ب‍ی‌ ی‍ا س‍ف‍رن‍ام‍ه‌ م‍ی‍رزا اب‍وطال‍ب‌ خ‍ان، ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ ح‍س‍ی‍ن‌ خ‍دی‍وج‍م‌. ت‍ه‍ران‌: ش‍رک‍ت‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ ع‍ل‍م‍ی‌ و ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌
5 - اعتمادالسطنه، میرزا حسن خان (1357) صدرالتواریخ، به کوشش محمد مشیری، تهران: انتشارات روزبهان
6 - اقبال آشتیانی، عباس و پیرنیا، حسن (1389) تاریخ ایران، تهران: انتشارات پاریس
7 - بهار، محمد تقی (2535) سبک شناسی، جلد سوم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر
8 - پرندی، اکبر (1389) یک سند تاریخی (عزل و طرد میرزا آقاخان نوری و خاندان او از سوی ناصرالدین شاه قاجار مجله تاریخ معاصر ایران، شماره های 53 و 54 ، از 357 تا 372
9 - پولاک، یاکوب ادوارد (1368) ایران و ایرانیان : ایران، سرزمین و مردم آن، ترجمه: کیکاووس جهانداری، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی
10 - جهانگیر میرزا (1327) تاریخ نو، به کوشش عباس اقبال، تهران: انتشارات علمی
11 - خان ملک ساسانی (بی تا) سیاستگران دوره قاجار، تهران: انتشارات بابک
12 - خورموجی، محمد رضا (1344) حقایق الاخبار ناصری، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: زوار
13 - زرگری نژاد، غلامحسین (1395) سیاست نامه های قاجاری: سی و یک اندرزنامه سیاسی عصر قاجار، جلد دوم، تهران: نگارستان اندیشه
14 - زرگری نژاد، غلامحسین (1383) مشروطه و مشروطه خواهی در ایران، مجله رشد آموزش تاریخ، شماره 16 ، 10-4
15 - ژوبر، آمده (1347) مسافرت در ارمنستان و ایران، ترجمه علی قلی اعتماد مقدم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران
16 - شیخاوندی، داور (1383) جامعه شناسی تجدد ماکس وبر: جادو زدایی از جهان، تهران: نشر قطره
17 - شوشتری، میر عبدالطیف خان(1363) تحفه العالم و ذیل التحفه، به اهتمام صمد موحد، تهران: چاپ طهوری
18 - صفایی، ابراهیم (1363 ، چاپ سوم) رهبران مشروطه، جلد اول، تهران: انتشارات جاویدان
19 - طباطبایی، سید جواد (1385) مکتب تبریز و مبانی نظریه تجددخواهی، تبریز: ستوده
20 - طباطبایی، سید جواد (1386) نظریه حکومت قانون در ایران، تبریز: ستوده
21 - ظل السلطان، میرزا مسعود(1368) خاطرات مسعودی، جلد اول و دوم، به اهتمام و تصحیح حسین خدیوجم، تهران: انتشارات اساطیر
22 - فروند، ژولین (1383) جامعه شناسی ماکس وبر، ترجمه: عبدالحسین نیک گهر، تهران، انتشارات توتیا
23 - لسان الملک، میرزا تقی (1337) ناسخ التواریخ، ج سوم، به کوشش جهانگیر قائم مقامی، تهران: امیر کبیر
24 – محمود، محمود (1353 چاپ چهارم) تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن نوزدهم میلادی، تهران: شرکت انتشارات اقبال
25 - میرزا ملکم خان ناظم الدوله (1327) مجموعه آثار، تدوین و تنظیم از محمد محیط طباطبایی، تهران: انتشارات علمی
26 – ملکم خان(1307) روزنامه قانون، به کوشش و با مقدمه هما ناطق، تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر
27 - نواب طهرانی، مهدی(1377) دستورالاعقاب، تصحیح و اهتمام سید علی آل داود، تهران: ناشر تاریخ ایران
28 - نیکفر، محمد رضا ، تاریخ مفهوم ها  http://nilgoon.org/archive/mohammadrezanikfar/articles/Nikfar_Begriffsgeschichte.html
29 - وبر، ماکس (1382) دین، قدرت، جامعه، ترجمه: احمد تدین، تهران: انتشارات هرمس
30 -وینسنت، اندرو (1371) نظریه های دولت، مترجم، حسین بشیریه، تهران: نشر نی
31 - هدایت، مهدیقلی(1363) گزارش ایران: قاجاریه و مشروطیت، به اهتمام محمد علی صوتی، تهران: نشر نقره
References
32- Zammito, John (2015), Drilling Down: Can Historians Operationalize Koselleck’s Stratigraphical Times? Configurations, Volume 23, Number 2, spring 2015, pp. 199-215 (Article)
33 - Koselleck, Reinhart (2002), The Practice of Conceptual History: Timing History, Spacing Concepts, translated by Todd Samuel Presner, which others, 2002
34 - Koselleck, Reinhart (2004), Futures past (on the semantics of historical times), Translated and with an Introduction by Keith Tribe, Columbia University Press, 2004
35 - Lain Hampsher-monk and others (1998), History of Concepts: Comparative Perspectives, Amsterdam UnivcrsirvPress, Amsterdam, 1998
https://www.eurozine.com/critique-and-crisis/36 - Isenberg, Bo (2012), 

37 - Elias Jose Palti: Reinhart Koselleck (2011), His Concept of the Concept and Neo-Kantianism: Contributions to the History of Concepts: Vol. 6, No. 2, Winter 2011

38 - Hartmut Lehmann and Melvin Richter (1996), The Meaning of HistoricalL Terms and Concepts (New Studies On BEGRIFFSGESCHICHTE), 1996 Published by the German Historical Institute  
39 - Jonathan Sperber (1985), State and Civil Society in Prussia: Thoughts on a New Edition of Reinhart Koselleck's "Preussen zwischen Reform und Revolution" Jonathan Sperber, The Journal of Modern History, Vol. 57, No. 2 (Jun., 1985), pp. 278-296 (19 pages) Published By: The University of Chicago Press
40- ----- (1997), Finnish Yearbook of Political Thought 1997 vol. 1, SoPhi Publications of Social and Political Sciences and Philosophy 10 University of Jyväskylä.
Translated References into English
Al Daoud, Seyyed Ali (2015) Amir Kabir and Nasere al-Din Shah, Tehran: Raizen
Books. [In Persian]
Adamiyat, Fereydoun (1362) Amir Kabir and Iran, Tehran: Kharazmi Publications. ]In Persian[
Adamiyat, Fereydoun (2536) The idea of ​​progress and the rule of law, Tehran: Kharazmi Publications. ]In Persian[
Esfahani, Mirza Abu Talib Khan (1373) Masir Talebi or Mirza Abu Talib Khan's Travels, by Hossein Khadijom. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company. ]In Persian[
Etemad al-Saltanah, Mirza Hasan Khan (1357) Sadr al-Tavarikh, by Mohammad Mosheiri, Tehran: Rozbahan Publications. ]In Persian[
Iqbal Ashtiani, Abbas and Pirnia, Hassan (1389) History of Iran, Tehran: Paris Publication. ]In Persian[
Bahar, Mohammad Taghi (2535) Stylistics, third volume, Tehran: Amirkabir Publication. ]In Persian[
Parandi, Akbar (1389) A historical document (the removal and exclusion of Mirza Agha Khan Nouri and his family by Nasere al-Din Shah Qajar), Iranian Contemporary History Magazine, Spring and Summer, numbers 53 and 54, from 357 to 372. ]In Persian[
Polak, Jacob Edward (1368) Iran and Iranians: Iran, the land and its people, translated by: Kikavos Jahandari, Tehran: Khwarazmi Publishing Company ]In Persian[.
Jahangir Mirza (1327) New History, by Abbas Iqbal, Tehran: Scientific Publications. ]In Persian[
Khan Malek Sasani (ND) Politicians of the Qajar Period, Tehran: Babak Publications. ]In Persian[
Khormoji, Mohammad Reza (1344) Haqqiq al-Akhbar Naseri, by the efforts of Hossein Khadio Jam, Tehran: Zovar Publications. ]In Persian[
Zargarinejad, Gholamhossein (2015) Qajar policy letters: thirty-one political letters of the Qajar era, second volume, Tehran: Nagaristan e Andisheh. ]In Persian[
Zargarinejad, Gholamhossein (1383) Constitutional and constitutionalism in Iran, Rushd History Education Journal, No. 16, 4-10. ]In Persian[

Jaubert ،Pierre Amédée (1347) Traveling in Armenia and Iran, translated by Ali Qoli Etemad Moghadam, Tehran: Iran Culture Foundation. ]In Persian[
Shikhavandi, Davar (2004) Max Weber's Sociology of Modernity: De-enchantment of the World, Tehran: Ghatre Publishing. ]In Persian[
Shoushtari, Mir Abdul Latif Khan (1363) Tohfa-e-Alam and Zeil-e-alTohfah, by Samad Mowahed, Tehran: Tahori Press. ]In Persian[
Safaei, Ebrahim (1363, 3rd edition) Constitutional Leaders, first volume, Tehran: Javidan Publications. ]In Persian[
Tabatabayi, Seyyed Javad (2005) Tabriz School and the Basics of Modernism Theory, Tabriz: Sotoudeh. ]In Persian[
Tabatabayi, Seyyed Javad (2006) Theory of the Rule of Law in Iran, Tabriz: Sotoudeh. ]In Persian[
Zal al-Sultan, Mirza Masoud (1368) Masoudi's memoirs, volumes one and two, edited and revised by Hossein Khadiojam, Tehran: Asatir Publishing House. ]In Persian[
Freund, Julien (2013) Sociology of Max Weber, translated by: Abdul Hossein Nik Gohar, Tehran, Tutia Publications. ]In Persian[
Lasan al-Mulk, Mirza Taqi (1337) Nasakh al-Tawarikh, the third volume, by the efforts of Jahangir Qaim maqami, Tehran: Amir Kabir Publications. ]In Persian[
Mahmoud, Mahmoud (1353 4th edition) History of political relations between Iran and England in the 19th century, Tehran: Iqbal Publishing Company. ]In Persian[
Mirza Malkam Khan Nazim al-Dawlah (1327), collection of works, edited and organized by Mohammad Mohit Tabatabayi, Tehran: Scientific Publications. ]In Persian[
Malkam Khan (1307) Law newspaper, with the effort and introduction of Homa Natiq, Tehran: Amir Kabir Publishing House. ]In Persian[
Nawab Tehrani, Mehdi (1377) Dastur al-Aqab, correction and diligence by Seyyed Ali Al Dawood, Tehran: Tarikh Iran Publisher. ]In Persian[
Weber, Max (1382) Religion, Power, Society, translated by: Ahmad Tedin, Tehran: Hermes Publications. ]In Persian[
Vincent, Andrew (1371) State theories, translated by Hossein Bashiriyeh, Tehran: Ney Publishing. ]In Persian[
Hedayat, Mehdighili (1363) Report on Iran: Qajar and Constitutionalism, by Mohammad Ali Southi, Tehran: Noqrah Publishing. ]In Persian[