نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
سیاست‌های دولتی به دلیل تأثیر عمیقشان، واجد تبعات فراوانی هستند؛ مخصوصا اگر این سیاست‌ها تغییر نهاد مالکیت را هدف قرار دهند. کشور ایران امروزه با بحران آبی مواجه است که علل و دلایل مختلفی دارد، از جمله افزایش جمعیت، کشاورزی سنتی، خشک‌سالی‌های اخیر و ... اما می‌توان به دلایل دیگری نیز برای بحران آب فعلی اشاره کرد که شاید در نگاه اول به‌اندازه علل و دلایل فوق‌الذکر آشکار نباشند؛ اما در طی تاریخ منجر به اتفاقات دیگری شده‌اند و امروزه می‌توان در بررسی بحران آب تأثیرات آن‌‌ها را مشاهده کرد. یکی از علل بحران آب که ریشه در تصمیمات نهاد دولت دارد، سیاست دولت در خصوص تغییر حقوق مالکیت با انجام اصلاحات ارضی است. سؤال تحقیق این است که، نقش سیاست اصلاحات ارضی در بحران آب چیست و چگونه عمل کرده است؟ اصلاحات ارضی، سیاستی است که به باز توزیع زمین‌های زراعی مرغوب و البته در حالت کلی به باز توزیع کلیه منابع کشاورزی از جمله منابع آبی می‌پردازد. برای بررسی چگونگی تأثیر سیاست دولتی اصلاحات ارضی بر بحران آب فعلی از چارچوب نظری نهادگرایی جدید و روش کتابخانه‌ای بهره جسته‌ایم. در پی تغییر نهاد قانون مالکیت در پی اصلاحات ارضی توسط دولت و تداوم آن به‌نوعی دیگر در پس از انقلاب، زمین‌های زراعی خُرد و پراکنده‌شده‌اند. خُرد و پراکندگی زمین‌های زراعی نیز منابع آبی را با مشکلات متعددی مواجه کرده است، درنتیجه آن، افزایش بهره‌بردار خُرد و حلقه‌های چاه مجاز و غیرمجاز برای استخراج آب‌های زیرزمینی و موجب تشدید و تعمیق بحران در منابع آبی شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Governmental Policy of Land Reform and Water Crisis in Iran
نویسندگان [English]
- Masoud Ghaffari 1
- Habib Rezazadeh 2
1 Associate Professor, Department of Political Sciences, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran
2 PhD, Department of Political Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]
First: The current water crisis in Iran is the product of years of inappropriate decisions and management, which occurred due to the increase in water demand from the country's water resources. Agrarian reform policy and the issue of land. The result was the fragmentation of agricultural land, which, along with the introduction of deep and semi-deep well exploitation technology, led to the digging of wells by small-scale farmers and landowners and the increase in underground water exploitation; because the easiest way for every person who owned land was to dig a well.
Second: New institutionalism does not consider the economic future and the development of societies as a future with unlimited choices; considering that property rights are among the effective institutions; therefore, the policies that target the property rights of the society create major changes in the society. Land reform is a type of institutional change that is carried out by the government to transform the existing ownership structure and transform it into a desirable structure. Therefore, by using the new institutionalism, we can see the historical impact of land reforms, which was the policy of the government institution in changing and redefining the institution of land ownership; it highlighted the current water crisis.
Third: Before land reforms, Iran's land system had three characteristics: 1- the concentration of land in the hands of a number of absent owners; 2- Shareholding as the dominant form of tenancy and 3- The prevalence of old and primitive techniques in production was determined. About the type of ownership of Iranian villages at that time, the information related to land reforms shows that 6,885 were in the care of religious institutions, 1,535 villages and parts of the other 245 were owned by the government and the royal institution also owned 2,167 villages and their lands. These institutions owned about 20% of the villages. In addition, Iran had 2,250 private owners, each of whom had more than one village; these people owned 11,740 villages. About 20 percent of the villages were for rural farmers and the remaining 38 percent belonged to 320,000 owners. However, following the changes in the ownership institution, the ratio of independent farmers to the rural population, which was less than 5% before the land reforms, reached 76% of the rural population after the land reforms. Although agrarian reforms increased the number of land-owning farmers, they could not give them enough land to become capable and self-reliant farmers. Because the average area of the farm in 1353 was 6.6 hectares and 37% of the land was in water shortage condition
Fourth: The issue of land and the institution of ownership after the Islamic revolution
At the beginning of the victory of the Islamic revolution, due to the expectations created among the rural strata and farmers within the framework of the slogans of the revolution era, in the rural areas, the conflict over land occupation had occupied everyone; In addition to local encroachments, the new regime tried to implement a series of land distribution policies. These land division policies culminated in the redistribution of what was mostly government land and the setting of ownership ceilings in each locality, which led to the redistribution of some of the remaining private land to large landowners. The result of the land division policy of the 1980s was to once again destroy the remnants of large-scale private capitalist agriculture and convert it into numerous small farms. At the same time as the fragmentation and scattering of agricultural lands, which was the result of land reforms and changes in the ownership institution; we see an increase in the number of well rings; the new owners began to dig wells for their newly acquired lands using the new well drilling technology. As a result of these events, the number of wells in the country increased from about 47,000 wells in the water year 1972-1973 to about 763,000 wells in the water year 2011-2012, and the amount of harvesting also increased from 9 billion cubic meters to more than 47 billion cubic meters. Thus, during this period, the number of wells has increased 16 times and the amount of harvests has increased more than 5 times
Fifth: Before the land reforms, the number of small farmers was 320,000, who, together with 2,250 large owners, owned 60% of the agricultural land, and the average land of farmers was more than 20 hectares, the number of underground water resource exploitation wells was less than 40,000 wells, and the amount of exploitation was also It is less than 9,000 cubic meters But in 1979, when the number of small owners increased to 1,601,000 operators, the number of wells increased to more than 70,000 wells, and in 1988, when the number of operators increased to 2,800,000 and the average area of agricultural land is less than 3 hectares, the number of wells 221,691 and the amount of underground water extraction is 32,599 cubic meters and in 2003, when the number of users is 3,480,729, the number of well rings is 468,049 and the amount of extraction is 44,895 cubic meters; In the early 1990s, with the number of 3,359,409 operators, we see more than 763,664 wells and the extraction rate of 47,182 cubic meters.
کلیدواژه‌ها [English]
- Land Reform
- Water Crisis
- Institutionalism
- Groundwater
- Farmers
فارسی
آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل‌محمدی و ابراهیم فتاحی، نشر نی.
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1383)، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، نشر نی.
ازکیا، مصطفی (1374)، جامعه‌شناسی توسعه و توسعه‌نیافتگی روستایی در ایران، انتشارات اطلاعات.
اشرف، احمد (1361)، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
آمار روستایی و کشاورزی ایران (1361)، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
آموزگار، جهانگیر (1376)، فرازوفرود دودمان پهلوی، ترجمه اردشیر لطفیان، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
آوری، پیتر (1379)، تاریخ معاصر ایران «جلد دوم»، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، انتشارات عطایی، چاپ چهارم.
بافکر، هوشنگ؛ نیازی، جواد؛ حیدری، غلامرضا؛ یزدانی، ناصر و ابراهیم زاهدی عبقری (1363)، بررسی مسائل مربوط به واگذاری زمین و واحدهای تولید مشاع در گرگان و گنبد، وزارت جهاد کشاورزی.
بیات، آصف (1379)، سیاست‌های خیابانی، جنبش تهی دستان در ایران، ترجمه اسدالله نبوی، شیرازه.
پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (9/5/1397)، تفکیک اراضی زراعی عامل اصلی حفر چاه‌های غیر مجاز در آذربایجان غربی، قابل دسترسی در: http://paven.ir/Detail.aspx?ANWID=61107
تودارو، مایکل (1364)، توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، انتشارات برنامه و بودجه
خدای‌زاده، علی اکبر (بی‌تا)، مراحل سه‌گانه اصلاحات ارضی (1350-1330)، موسسه مطالعات تاریخ معاصر.
خسروی، خسرو (1355)، جامعه‌شناسی روستایی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
خسروی، خسرو (1360)، مسئله ارضی و دهقانان تهیدست، نشر بیداری.
رابعی‌غلامی، فراز (1395)، تنش آبی سومین تهدید جدی کشور در شورای امنیت ملی اعلام شد، قابل دسترسی در: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950920001148
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1370)، فرآیند یکپارچه‌سازی اراضی و توسعه روستایی، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
روزنامه شرق (4/6/1396)، عبدالله فاضلی فارسانی، دبیر اجرائی طرح احیا و تعادل بخشی آب های زیرزمینی «۶ سال بی قانونی در موضوع چاه‌های آب»، شنبه ۴شهریور ۱۳۹۶، شماره ۲۹۴۶.
زونیس، ماروین (1370)، شکست شاهانه، ترجمه عباس مخبر، انتشارات طرح نو.
دمستز، هرولد (1381)، به‌سوی یک تئوری جدید در حقوق مالکیت، ترجمه محسن رنانی، تامین اجتماعی، سال سوم، شماره دهم
دورنر، پیتر (1356)، اصلاحات ارضی و توسعه اقتصادی، ترجمه احمد کریمی، انتشارات امیرکبیر.
سالنامه آماری (1382)، مرکز آمار ایران.
ستاد مرکزی هئیت‌ها و هئیت‌های هفت نفره (1362)، عملکرد هئیت‌های هفت نفره واگذاری زمین از بدو تشکیل (خرداد 1359 تا شهریور 1362)، ستاد مرکزی.
شرفی، سیدعلی (1368)، مشکل تعدد و پراکندگی زمین‌ها، مزارع، زیتون، تیرماه.
صندوق مطالعاتی نظام‌های بهره‌برداری کشاورزی ایران (1371)، سیمای مالکیت اراضی مزروعی ایران، نشر وزارت کشاورزی.
علی اکبری، زهرا (1382)، دفن کشاورزی در زمین‌های قطعه قطعه، یاس اقتصادی، شماره 180.
عمید، محمدجواد (1380)، کشاورزی، فقر و اصلاحات ارضی در ایران، ترجمه رامین امینی‌نژاد، نشر نی.
فوران، جان (1383)، مقاومت شکننده؛ تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب ایران، ترجمه احمد تدین، نشر موسسه خدمات فرهنگی رسا.
قربانی، فرج الله (1371)، مجموعه کامل قوانین و مقررات اراضی و اصلاحات ارضی، انتشارت دانشور.
کاتوزیان، محمدعلی (1366)، اقتصاد سیاسی ایران، جلد 2، انتشارات پاپیروس.
کاجیل، دی. آر؛ اریک جاکوبی (1363)، ارزشیابی ساختارهای کشاورزی و برنامه‌های اصلاحات ارضی، ترجمه فرهاد ماهر، نشر وزارت کشاورزی و عمران روستایی.
کمیته تحقیق و پژوهش مجتمع دانشگاهی علوم اداری و بازرگانی (1361)، ضرورت رسیدگی فوری‌تر به تدوین قانون واگذاری و احیا اراضی، زیتون، شماره 11.
لمبتون، آن کترین سواینفورد (1394)، اصلاحات ارضی در ایران، ترجمه مهدی اسحاقیان، امیرکبیر.
لهسایی زاده، عبدالعلی (1369)، تحولات اجتماعی در روستاهای ایران، نوید.
مجد، محمدقلی (1384)، خرده مالکان و اصلاحات ارضی در ایران 1971-1962، ترجمه علیرضا کریمی، تاریخ معاصر، شماره 33.
محمودزاده، محمدتقی (بی‌تا)، تشریح و تبیین قوانین، مقررات اراضی خارج از محدوده قانونی شهرها، پیام زمین، سال 2، شماره 4.
مرکز آمار ایران (1351)، کتاب سال آمار ۱۳۵۰، سازمان برنامه و بودجه.
مرکز آمار ایران (1353)، کتاب سال آمار ۱۳۵۲، سازمان برنامه و بودجه.
مرکز آمار ایران (1354)، کتاب سال آمار ۱۳۵۳، سازمان برنامه و بودجه.
ملکانیان، عیدالحسین (1365)، پژوهشی بر نظام زمین‌داری، مالکیت‌ها، نظام بهره‌برداری، شیوه‌های تولید کشاورزی ایران، وزارت کشاورزی.
مهدوی، حسین (1361)، سی سال تغییرات در یک روستا از منطقه قزوین، مسائل ارضی و دهقانی، انتشارات آگاه.
میردال، گونار (1366)، درام آسیایی، پژوهش درباره فقر ملت‌ها، ترجمه منوچهر امیری، انتشارات امیرکبیر.
نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور، 1393.
نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کشاورزی کل کشور، 1382.
ستاد مرکزی هیئت‌های هفت نفره (1366)، نگرشی بر مسئله زمین و فعالیت هیئت‌های 7 نفره واگذاری زمین در آئینه آمار.
نورث، داگلاس (1379)، نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی، ترجمه محمدرضا معینی، نشر سازمان برنامه و بودجه.
نورث، داگلاس (1385)، اقتصاد نهادی نوین و توسعه، ترجمه فرشاد مؤمنی، اقتصاد سیاسی تحول همه جانبه، شماره 1.
نورث، داگلاس (1379)، ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصاد، ترجمه غلامرضا آزادارمکی، نشرنی.
ویژه‌نامه اقتصادی روزنامه شرق (شهریور 1394)، بحران آب در ایران
هالیدی، فرد (1358)، دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، ترجمه فضل الله نیک آئین، انتشارات امیرکبیر.
References
- Ajami, Ismail (1973), Land Reform and the Modernization of the Farming Structure in Iran. Oxford Agrarian Stud. 2, 120-31
- Biswas, A. K. and C. Tortajada. (2003), An Assessment of the Spanish National Hydrological Plan, International Journal of Water Resources Development, Vol. 19, No. 3, PP. 377-397.
- Haghighat, M. (2012). Analyzing the status of land and crop farming consolidation in the Fars province, M.Sc. Thesis, Faculty of Economics and Agricultural Development College of Agriculture and Natural Resources, Tehran University. (In Farsi).
- Madani, Kaveh& AghaKouchak, Amir& Mirchi, Ali (2016), Iran’s Socio-Economic Drought: Challenges of a Water-Bankrupt Nation, Iranian Studies, 49:6, and 997-1016.
- Madani, Kaveh (2014), Water Management in Iran: What is causing the Looming Crisis? J Environ Stud Sci DOI1007/s13412-014-0182-z, Available at: http://www.kysq.org/docs/Madani_Iran.pdf
- Denman, D. R. (1978). Land Reforms of Shah and People. Iran under the Pahlavis, ed. G. Lenczowski, pp. 253-301. Stanford CA: Hoover Institution Press.
- Warriner, D. (1969), Land Reform in Principle and Practice, Oxford: Oxford University Press.
Translated References into English
Abrahamian, Yervand (1998). Iran between Two Revolutions, Tehran: Ney. [In Persian]
Ali Akbari, Zahra (2003), "Agricultural Burial in Fragmented Lands", Yas Magazine. [In Persian]
Amid, Mohammad Javad (2002), Agriculture, Poverty and Agrarian Reforms in Iran translated by Ramin Amininejad, Tehran Ney. [In Persian]
Amoozgar, Jahangir (1997), The Rise and Fall of the Pahlavi Dynasty, translated by Ardeshir Lotfian, Tehran: Markaz Tarjomeh v Nashre Ketab. [In Persian]
Ashraf, Ahmed (1982), Agrarian and Peasant Issues, Tehran: Agah. [In Persian]
August Wittfogel, Karl (2013), Oriental despotism, A Comparative study total power, translated by Mohsen Salasi. Salea. [In Persian]
Azkia, Mustafa (1995), Sociology of Rural Development and Underdevelopment in Iran, Tehran: Etettelaat. [In Persian]
Azkia, Mustafa; Ghafari, Gholamreza (2004), rural development with an emphasis on the rural society of Iran, Tehran: Ney. [In Persian]
Avari, Peter (2000), Contemporary History of Iran "Volume II", translated by Mohammad Rafiei Mehrabadi, Tehran: Atai. [In Persian]
Bafekr, Hooshang& others (1984), investigated the issues related to the transfer of land and common production units in Gorgan and Gonbad, Ministry of Jihad Agriculture. [In Persian]
Bayat, Asef (2000), street politics, empty hands movement in Iran, translated by Asadollah Nabavi, Shirazeh. [In Persian]
Cajil, D. R; Eric Jacobi (1984), Evaluation of agricultural structures and land reform programs, translated by Farhad Maher, Ministry of Agriculture. [In Persian]
Detailed results of the general agricultural census of the whole country, 2014. [In Persian]
Detailed results of the general agricultural census of the whole country, 2003. [In Persian]
Douglass C. North (2000), Structure and Transformation in Economic History translated by Gholamreza Azadaramki. Tehran Ney. [In Persian]
Douglass C. North (2000), Institutions, Institutional Change and Economic Performance, translated by Mohammad Reza Moini, Planning and Budget Organization. [In Persian]
Douglass C. North (2006), New Institutional Economics and Development, translated by Farshad Momeni, Political Economy. [In Persian]
Economic special feature of Shargh newspaper (September 2014), water crisis in Iran. [In Persian]
Foran, John (2003), Fragile Resistance: Social Transformation in Iran from 1500 to the Revolution, translated by Ahmad Tadayon, Tehran Rasa. [In Persian]
Ghorbani, Farajollah (1992), the complete set of land laws and regulations and land reforms, Daneshvar. [In Persian]
Griffin, Keith (1996), Alternative Strategies for Economic Development, translated by Hossein Raghfar and Mohammad Hossein Hashemi, Tehran Ney. [In Persian]
Halliday, Fred (1979), Iran: dictatorship and development, translated by Fazullah Nik Ayin, Amir Kabir. [In Persian]
Information base of the Ministry of Energy (9/5/2017), separation of agricultural lands, the main factor of drilling unauthorized wells in West Azerbaijan, accessible at: http://paven.ir/Detail.aspx?ANWID=61107. [In Persian]
Iran's Agricultural Exploitation Systems Study Fund (1992), Iran's Agricultural Land Ownership Chart, Ministry of Agriculture. [In Persian]
Katouzian, Mohammad Ali (1987), Political Economy of Iran, Papyrus. [In Persian]
Katouzian, Mohammad Ali Homayun (2014), Government and Society in Iran, translated by Hassan Afshar, Markaz. [In Persian]
Khodaizadeh, Ali Akbar (No date), Three Stages of Land Reforms (1951-1971), Institute for Iranian Contemporary Historical Studies. [In Persian]
Khosravi, Khosro (1976), Rural Sociology of Iran, Tehran University. [In Persian]
Khosravi, Khosro (1981), the land issue and poor peasants, Bidari. [In Persian]
Lambton, Ann Catherine Swinford (2014), Land Reforms in Iran, translated by Mehdi Eshaghian, Tehran Amir Kabir. [In Persian]
Lehsaizadeh, AbdulAli (1990), Social changes in the villages of Iran, Navid. [In Persian]
Mahdavi, Hossein (1982), thirty years of changes in a village from Qazvin region, Agrarian and Peasant Issues, Aghah. [In Persian]
Majed, Mohammad Qoli (2004), "Small Owners and Land Reforms in Iran 1962-1971", translated by Alireza Karimi, Tarikhe Moaser. [In Persian]
Malkanian, AbdolHossein (1986), a research on the land tenure system, ownership, exploitation system, agricultural production methods of Iran, Ministry of Agriculture. [In Persian]
Mahmoudzadeh, Mohammad Taqi (No Deta), "Description and explanation of laws, regulations of lands outside the legal boundaries of cities", Payam Zameen. [In Persian]
Nikki R. Keddie (2007), Roots of Revolutio, translated by Abdol Rahim Govahi, Tehran Elme. [In Persian]
Rabei Gholami, Faraz (2015), water tension was declared the third serious threat to the country by the National Security Council, accessible in: http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950920001148. [In Persian]
Roknuddin Eftekhari, Abdolreza (1991), the process of land integration and rural development, PhD thesis, Tarbiat Modares University. [In Persian]
Setad Markazi heyatha v heyathay Haft Nafareh (1983), the performance of the seven-member delegations of land transfer from the beginning (June 1980 to September 1983), Setad Markazi. [In Persian]
Statistical Centre of Iran (1975), Statistics yearbook 1975, Planning and Budget Organization. [In Persian]
Statistical Centre of Iran (1977), Statistics yearbook 1977, Planning and Budget Organization. [In Persian]
Statistical Centre of Iran (1978), Statistics yearbook 1974, Planning and Budget Organization. [In Persian]
Setad Markazie Heyathay haft Nafareh (1987), an attitude on the land issue and the activity of seven-member delegations of land transfer in the mirror of statistics. [In Persian]
Sharfi, Seyed Ali (1989), "The Problem of Multiplicity and Dispersion of Lands and Farms", Zaytoun Magazine. [In Persian]
The Research and Research Committee of the Academic Complex of Administrative and Commercial Sciences (1982), "The need for more urgent attention to the formulation of the land transfer and restoration law", Zeitoun Magazine. [In Persian]
Ural and agricultural statistics of Iran (1982), Agrarian and Peasant Issues, Tehran: Agah. [In Persian]
Zonis, Marvin (1991), Majestic failure: the fall of the Shah, translated by Abbas Mokhbar, New Design Publications. [In Persian]
)