نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار اقتصادبیمه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
اقتصاد ایران در چند دهه گذشته به رغم برخورداری از درآمد انبوه نفت نتوانسته رشد قابل قبولی را تجربه کند. این معنا موید ناکارایی در تخصیص منابع در اقتصاد ایران است. چرایی تخصیص غیربهینه منابع موضوع نظریه‌پردازیهای مختلفی است اما در این مقاله رویکرد اقتصاد سیاسی برای تحلیل این ناکارایی به کارگرفته خواهد شد و نشان داده می‌شود که رویکرد جامع‌تری نسبت به نظریات رقیب است. ایده کانونی مقاله آنست که ترتیبات نهادی در نظام سیاسی برآمده از انقلاب و کیفیت آنها به شکلی است نرخ تنزیل اجتماعی را به شدت بالا برده و ترجیح منافع کوتاه‌مدت به منافع بلندمدت را توجیه می‌کند. از منظر نهادی، نهادهای با کیفیت کمک می‌کند تا برخی قیدهای اقتصاد سیاسی حذف شوند و انگیزه‌ای در عاملان اقتصادی به وجود آید تا منافع بلندمدت را نسبت به منافع کوتاه‌مدت ترجیح دهند. در غیاب نهادهای با کیفیت، نیروهای حامی تداوم تخصیص بد منابع بر نیروهای حامی بازتخصیص منابع برای تخصیص بهینه غلبه یافته و گذار از سیاستهای ایجادکننده و تداوم‌بخش وضعیت نامطلوب به سیاستهای ایجادکننده وضع مطلوب مسدود می‌شود. به عبارت دیگر گذار اصلاحات اقتصادی نیازمند نهادهای با کیفیتی است که از بازتخصیص منابع موجود پشتیبانی کنند. در غیر این‌صورت، قیدهای اقتصاد سیاسی مانع از آن می‌شوند که تخصیص منابع بهتر انتخاب شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An Institutional Approach to the Inefficiency in Economic Performance
نویسنده [English]
- Ali Sarzaiem
Assistant Professor, Department of Insurance Economics Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Iran's economy has not experienced high growth rate during past decades despite huge revenue from oil export. This shows ineffectiveness of resource allocation in Iran economy. The cause of such a resource mis-allocation has been disputed by different theories. In this paper, a political economy approach is used to explain such an inefficiency and it will be shown that it provides a better and more comprehensive approach in compare to the rival explanations. The core idea of the paper is that institutional arrangement in the pollical system evolved after Iran revolution from one hand and the quality of institutions on the other hand leads to high social discount rate which dominates short-termism to long-termism. From institutional point of view, high quality institution helps to relax some political economy constraints and provide incentives for economic agents to follow long-term benefits rather than short term one. In the absence of high-quality institutions, supporters of the status-quo allocation prevail the forces who support reallocation to achieve optimal allocation. As a result, transition from current negative equilibrium to superior one is blocked. In another word, economic reform requires high-quality institutions which support reallocation of available resources. Otherwise, different political economy constraints prevent to prioritize superior allocation to inferior one.
کلیدواژه‌ها [English]
- Ineffectiveness
- Political Economy
- Institutionalism
الف) فارسی
- اباذری، یوسف (1400)، بنیادگرایی بازار، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران
- جمال‌زاده، محمدعلی (1371)، خلقیات ما ایرانیان، آلمان: انتشارات نوید
- حجاریان، سعید (1374)، ساختار اقتدار سلطانی: آسیب‌پذیری‌ها و بدیل‌ها، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 91 و 92
- راغفر، حسین (1381)، سرمایه‌داری و زایش فساد در پیوند باقدرت، نشریه صدای عدالت، 29 تیر
- سرزعیم، علی (1394)، کیفیت نهادها و ترکیب مخارج دولت: یک الگوی نظری، برنامه‌وبودجه، سال 20، شماره 3
- سریع القلم، محمود (1393)، مهم‌ترین مشکل کشور چیست؟، سایت عصر ایران به آدرس
https://www.asriran.com/001USa
- سریع القلم، محمود (1386)، عقلانیت و آینده توسعه‌یافتگی ایران، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
- قاضی مرادی، حسن (1378)، در پیرامون خودمداری ایرانیان: رساله‌ای در روانشناسی اجتماعی مردم ایران، تهران: انتشارات ارمغان
- عسکری وزیری، علی (1399)، الگوی مدیریت جهادی با استفاده از تجربه فرماندهان دفاع مقدس، یزد: شهید علم
- لشکر بلوکی، مجتبی (1401)، استراتژی توسعه ایران، تهران: فرهنگ صبا، 1401
- نراقی، حسن (1385)، جامعه‌شناسی خودمانی، تهران: انتشارات اختران
ب) انگلیسی
- Acemoglu, D., & Jackson, M. O. (2011). History, expectations, and leadership in the evolution of cooperation. National Bureau of Economic Research.
- Acemoglu, D., & Robinson, J. A. (2013). Economics versus politics: Pitfalls of policy advice. Journal of Economic perspectives, 27(2), 173-92.
- Acemoglu, D., & Robinson, J. A. (2019). The Narrow Corridor: How Nations Struggle for Liberty. Penguin UK.
- Becker, G. S. (1976). The economic approach to human behavior (Vol. 803). University of Chicago press.
- Besley, T. (2007). The new political economy. The Economic Journal, 117(524), F570-F587.
- Castanheira, M., & Esfahani, H. S. (2003). The political economy of growth: Lessons learned and challenges ahead. In Explaining Growth(pp. 159-212). Palgrave Macmillan, London.
- Daneshmand, A., Jahangard, E., & Abdollah-Milani, M. (2018). A time preference measure of the social discount rate for Iran. Journal of Economic Structures, 7(1), 1-10.
- De Mesquita, B. B., Smith, A., Siverson, R. M., & Morrow, J. D. (2005). The logic of political survival. MIT press.
- Desai, R. M., Olofsgård, A., & Yousef, T. M. (2009). The logic of authoritarian bargains. Economics & Politics, 21(1), 93-125.
- Dornbusch, R., & Edwards, S. (Eds.). (2007). The macroeconomics of populism in Latin America. University of Chicago Press.
- North, D. C. (1991). Institutions. Journal of economic perspectives, 5(1), 97-112.
- Olson, M. (2008). The rise and decline of nations. Yale University Press.
- Qian, Y. (1999). The institutional foundations of China's market transition. World Bank.
- Robinson, J. A., & Acemoglu, D. (2012). Why nations fail: The origins of power, prosperity and poverty(pp. 45-47). London: Profile.
- Rodrik, D. (1993). The positive economics of policy reform. The American Economic Review, 83(2), 356-361.
- Roland, G. (2000). Transition and economics: Politics, markets, and firms. MIT press.
- Roland, G. (2016). Development economics. Routledge.
- World Bank Group, (2015). Global Economic Prospects, January 2015: Having Fiscal Space and Using It, Washington, DC.: World Bank.
)