نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
یکی از اقدامات مهم دانشمندان فهم عالمانه دولت بوده است، ولی گاهی این کوشش به فهمی شبه‌علمی ختم شده است، تاحدی‌که می‌شود گفت "شبه‌علم به جای علم نشسته است." مقاله می‌کوشد تا این گزاره را واکاوی کند. پاسخ این پرسش که وضعیت آثار مربوط به دولت در ایران از نظر علمی یا شبه‌علمی بودن چگونه است؟ را می‌توان در چهار شاخص وارسی ادبیات موجود، قابلیت آزمایش، استناد به شواهد، نقد و اصلاح‌پذیری ردیابی کرد. هدف مقاله آسیب‌شناسی آثار نوشته شده در مورد دولت از طریق بررسی نسبت آنها با شاخص‌های علم و شبه‌علم است. روش ما فراترکیبی است که به دنبال تجزیه یافته‌ها، بررسی آنها، کشف ویژگی‌های اساسی پدیده‌ها و ترکیب آنها در کلی دگرگون شده، با هدف ارائه تفسیر جدیدی از موضوع مورد مطالعه است. یافته این مقاله آن است که مقوله علم/ شبه‌علم مانند هر پدیده انسانی دیگری پدیده‌ای طیفی است، بدین معنا که آثار نوشته شده در حوزه دولت همگی هم از وجوه علمی برخوردارند و هم از وجوه شبه علمی اما تفاوت در محل قرار گرفتن آنها در این طیف‌بندی است. برخی آثار به طیف علمی نزدیک‌ترند و وجه غالب آنها علمی است. اما برخی به طیف دیگر نزدیک‌ترند و وجه برجسته آنها شبه‌علمی است. نتیجه این بررسی آن است که وجه غالب مطالعات دولت‌پژوهی در ایران بیشتر شبه‌علمی بوده و در تحلیل‌های خود کمتر بر شواهد عینی تجربی و استدلال‌های فلسفی تکیه دارند و همین آسیب موجب فهمی کژتاب از دولت به عنوان نهادِ نهادها و مهمترین نیروی سیاسی در جامعه امروز شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Science and Pseudo-science in the Contemporary State Studies in Iran
نویسنده [English]
- Shoja Ahmadvand
Associate Professor, Department of Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Generally speaking, scientific understanding of social phenomena such as government has been based on the evidence and arguments, but in practice, some people have gone astray and changed their direction to pseudo-scientific understanding, to the extent that they can claim that "pseudo-science has replaced science." This article tries to analyze this statement. The purpose of the article is to study the pathology of government by examining their relationship with the indicators of science and pseudo-science. The article analyzes the data with the Meta-synthesize method. It seeks to put together and analyze the findings, examine them, discover the basic characteristics of the phenomena and combine them into a transformed whole with the aim of providing a new interpretation of the subject. The finding of this article is that the category of science/pseudo-science is a spectral phenomenon like any other human phenomenon, which means that the works written in the field of government all have both scientific aspects and pseudo-scientific aspects, but the difference is in the location in the spectrum. Some works are closer to the scientific spectrum, but some works are closer to the pseudo-scientific spectrum and their prominent aspect is pseudo-scientific. The result of this study is that the dominant aspect of government studies in Iran is mostly pseudo-scientific and they rely less on objective empirical evidence and philosophical arguments in their analysis, and therefore this harm causes a distorted understanding of the government as an institution of institutions and the most important political force in society.
کلیدواژه‌ها [English]
- Science
- Pseudoscience
- State Studies
- Empirical Evidence
- The Institution of Institutions
الف) فارسی
- ابریشمی، عبدالله(1370). مبانی فرهنگی دولت. تهران: ناشر مؤلف، چاپخانه ارژنگ.
- آرنت، هانا (1400). وضع بشر. ترجمه مسعود علیا. تهران: انتشارات ققنوس.
- امیرخسروی، بابک (1397). دولت در ایران: نقدی بر نظریه شیوه تولید آسیایی کارل مارکس. تهران: نشر اختران.
- برت، ادوین آرثر (1378). مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین. ترجمه عبدالکریم سروش. چاپ سوم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- طاهایی، سیدجواد ( 1385). اندیشه دولت مدرن: به سوی نظریه دولت امام خمینی. چاپ دوم. تهران: دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- طباطبائی‌فر، سید محسن (1393). وجوه فقهی نقش مردم در حکومت، تهران: نشر نی.
- فیرحی، داود (1386). تاریخ تحول دولت در اسلام. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه مفید.
- قریب، حسین (1392). دولت عقلانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- گل‌محمدی، احمد (1394). چیستی، تحول و چشم انداز دولت. تهران: نشر نی.
- گودلیه، موریس (1358). شیوة تولید آسیایی. ترجمه امیر اختیار. تهران: نشر بنیاد دایره المعارف اسلامی.
- محمدی، منوچهر (1399). ایران ابرقدرت منحصر به فرد .قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- نعمانی، فرهاد (1358). تکامل فئودالیسم در ایران. تهران: انتشارات خوارزمی.
- ویتفوگل، کارل آ. (1400 ) استبداد شرقی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ ششم. تهران: نشر ثالث.
- یاور، مجتبی (1395). تبارشناسی حکمرانی و تغییر در ایران سده نوزدهم. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
ب) مصاحبه
- گفتگو با جناب آقای دکتر منوچهر محمدی، تاریخ مصاحبه 220/4/1401، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی.
- گفتگو با جناب آقای دکتر حسین سلیمی، تاریخ مصاحبه 23/7/1399 و 10/11/1399، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی.
- گفتگو با جناب آقای دکتر ابوالفضل دلاوری، تاریخ مصاحبه 18/11/1397 و 1/12/1397، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی.
- گفتگو با جناب آقای دکتر احمد نقیب‌زاده، تاریخ مصاحبه 19/7/1399 و 17/2/1400 ، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی.
- گفتگو با جناب آقای دکتر فرهنگ رجایی، تاریخ مصاحبه 3/3/1398، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه‌طباطبائی.
- گفتگو با جناب آقای دکتر منصور میراحمدی، تاریخ مصاحبه 10/6/1399 و 17/9/1399، محل نگهداری معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی.
ج) انگلیسی
- Qhaemi, S. Nassir, (2003). The Concept of psychiatry: a pluralistic approach to the mind and mental illness. The Johns Hopkins University Press.
- Krahg, Helge, “Karl Popper and modern Cosmology: His thoughts and their Impact” in Zuzana Parusniková, David Merritt (2021). Karl Popper’s Science and Philosophy, Switzerland, Springer.
- Dewitt, Richard (2011). Worldviews: An Introduction to the History and Philosophy of Science, 2nd edition, Blackwell Publishing.
- Keeley, Brian L., “Is a belief in providence the same as a belief in conspiracy?”, in Asbjørn Dyrendal, David G. Robertson, Egil Asprem , ed.(2018). Handbook of Conspiracy and Contemporary Religion. Leiden & Boston, Brill.
- Collins, Harry (1992). Changing Order: Replication and Induction in Scientific Practice. The University of Chicago Press.
- Gal-Or, Benjamin (1987). Cosmology, Physics, and Philosophy: Including a New Theory of Aesthetics. 2 edition. Springer-Verlag New York Inc.
- Giannelli, Paul C., Imwinkelried, Edward J. & Peterson, Joseph L. (2011). “Reference Guide on forensic Identification Expertise“, in Reference Manual on Scientific Evidence. 3rd. edition. Washington D. C., the National Academies Press.
- Gough, David, Oliver, Sandy & Thomas, James (2017). An Introduction to Systematic Reviews. 2nd Sage Publication.
- Skelton, Randall R. (2011). A Survey of the Forensic Sciences. Printed in the USA, Copyright by Randall R. Skelton.
- Pastorino, Ellen E., Susann M. Doyle-Portillo (2021). What is Psychology? Foundations, Applications, and Integration.
- Pigliucci, Massimo & Boudry, Maarten, ed. (2013). Philosophy of Pseudoscience: Reconsidering the Demarcation Problem. University of Chicago Press.
)