نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

تصمیمات سیاسی، معمولا بر حیات سیاسی اجتماعی ما تأثیرات شگفتی برجای می‌گذارند اما نکته این است که آنها به چه میزان راستی‌آزمایی شده‌ و موجه‌اند. پیامدهای منفی برخی از این تصمیمات، گاه چنان بوده که پژوهشگران بسیاری را به جستجو مشکل برانگیخته است. بنابراین، تلاش‌های صورت گرفته و آسیب‌های چندی نیز شناسائی شده اما مسئله این است که اغلب این پژوهش‌ها، بخشی از این آسیب‌ها را به شیوه‌ای انتزاعی دیده‌اند. نویسنده این مقاله ضمن اذعان به بهره‌گیری از این پیشینه غنی، مدعی است که همه این آسیب‌ها «نشانگانِ» چیز عمیق‌تر دیگری هستند. بنابراین هدف نخست، ارائه سنجه‌هایی برای ارزیابی این تصمیمات بوده و در مرحله بعد، شناسایی مهمترین آسیب‌های تصمیم‌گیری سیاسی دولت، در قدم سوم ارائه مصادیقی از این آسیب‌ها و سپس نشان دادن ارتباط آنها با مسئله «پاسخگویی» و مشخص کردن نسبت آنها با شکاف دولت و ملت و ضعف جامعه مدنی در فرجام نهایی است. روش پژوهش ما، توصیفی- تحلیلی و روش جمع‌آوری داده کتابخانه‌ای است. نمونه‌های آماری، بررسی فرایند چند تصمیم مهم سیاسی بوده است. یافته‌ این مقاله این است که تصمیم‌گیری‌های سیاسی، پدیده‌هایی پیچیده‌ هستند که شفافیّتو راستی‌آزمایی آنها ربط وثیقی به مسئله پاسخگویی و در نهایت سازوکارهای دموکراتیک دارد. روشن است که این یافته، از یک سو تکمیل کننده یافته‌ دیگر پژوهشگران است که برخی از این آسیب‌ها را به شیوه منتزع و علی‌حده دیده‌اند و از سوی دیگر، با گشودن دریچه‌ای نظری، ایده‌ای را مطرح کرده که بر اساس آن، سزاست که پدید‌ه‌هایی از این دست را، از چشم‌اندازهای وسیع‌تری بنگریم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Challenges of Decision-making in Governing Institutions in Iran (The State, as a Case Study)

نویسنده [English]

  • Hamid Reza Rahmanizade Dehkordi

Associate Professor, Department of Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Political decisions usually affect a large number of people but the point is to what extent these decisions are justified and verified, and to what extent, they have gone through the correct decision-making mechanisms. The negative consequences of some of these decisions have been motivating many researchers to figure out where the problem comes from. However, the problem is that most of these researchers have seen them in a suspended, abstract, and isolated way. The purpose of this article is, first of all, to provide criteria for evaluating these decisions, and in the next step, to identify the most important challenges of the government's political decision-making. In the third step, it tries to provide examples of these challenges with regard to the provided indicators, and then to show the relationship which they are related to the issue of "accountability" and their ultimate relationship with the gap between the government - the nation, and the weakness of the civil society. The research method in this article is descriptive-analytical and gathering data is based on documents, finally, statistical samples have been used to examine the process of several important political decisions. The specific finding of this article is that political decision-making is a multifaceted and complex phenomenon whose transparency, verification, and justification are closely related to the question of accountability and finally democratic mechanisms, and the existence of strong civil forces and political parties.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Decision-Making
  • Transparency
  • Verification
  • Accountability
  • Nation-State Cleavage
الف) فارسی
ابوحمزه، د. و آقاجانی معمار، ا. و سبحانیان، س. (1397)، آسیب شناسی قانون هدفمند کردن یارانه‌ها؛ازمنظر مبانی نظری و اجرای آن ،مجلس و راهبرد سال25، شماره 94.
اسلامی، ر. ا.، و تاجی، س. (1398). آسیب شناسی سیاستگذاری موسیقی در جمهوری اسلامی ایران. سیاستگذاری عمومی، دوره 5، شماره 4، 261-279
اظهارنظر کارشناسی درباره: طرح نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور»، گزارش برای صحن علنی مجلس، دوره یازدهم، سال اول شماره مسلسل۱-۳۱۰۱۷۵۰۴، بیست و یکم اسفند 1400 آدرس وب:
انصاری،م. (1401)،  امنیت غذایی، خودکفایی در کشاورزی؛ دو دیدگاه، دو راهکار، پایگاه خبری، تحلیلی و تفسیری اقتصاد کشاورزی، /
http://rc.majlis.ir/fa/report/show/1742119
https://keshavarziayandehjahan.ir/faیادداشت/9447-تحلیل-روز-امنیت-غذایی،-خودکفایی-در-کشاورزی؛-دو-دیدگاه،-دو-راهکار/.html
آسیب شناسی قانونگذاری جمهوری اسلامی ایران (ویرایش دوم) (1398)، شماره مسلسل 16080، معاونت پژوهش‌های سیاسی - حقوقی، دفتر مطالعات حقوقی، 1-70
رحمانی زاده دهکردی، ح. و پدرام، س. (1381)، مجلس و پژوهش، سال نهم، 85-95
رحیمیان، ف. (1397). آسیب شناسی سیاستگذاری جمعیتی جمهوری اسلامی ایران. مجله جمعیت،دوره 25، شماره 105و 106، 151–127.
رضوی، م.، ایزدخواستی، ح.، و دستجردی، و. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر نرخ مالیات بر مسکن‌های خالی در اقتصاد ایران: رویکرد مدل‌سازی تشریحی ساختاری (ISM). اقتصاد شهری، دوره 5 شماره2، 1–18.
عبدالحسین زاده، م. (1399). تبیین مفهوم و کاربرد شفافیت در عرصه حکمرانی و اداره امور دولتی. سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 8، شماره 30 ، 178–206
 قانون تغییر ساعت رسمی کشور (1386)، در پایگاه مجلس شورای اسلامی، به آدرس ذیل
https://rc.majlis.ir/fa/law/show/98011
قانون نسخ قانون تغییر ساعت رسمی کشور (1401)، در پایگاه مجلس شورای اسلامی، به آدرس ذیل
https://rc.majlis.ir/fa/law/show/1745106
قوام، ع.، و مالمیر، م. (1393). ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت- ملت (الگویابی روابط بین دولت و جامعه). پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره10، شماره 1، 157–197
کمالی، ی.، شیخ زاده جوشانی، ص.، و کریمی زاده، م. (1401). فراترکیب آسیب‌های سیاستگذاری توسعه صنعتی در ایران (1370-1397). فرایند مدیریت و توسعه، دوره ۳۵، شماره ۱.
لایحه هدفمندکردن یارانه‌ها (1387)، شماره ثبت 257، شماره اجلاسیه:55 در پایگاه مجلس شورای اسلامی به آدرس ذیل: https://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/show/720654
محمدی، ت. (1388)، تحلیل تاثیر عدم تغییر ساعت رسمی کشور بر مصرف انرژی الکتریکی (مطالعه موردی محدوده شرکت برق منطقه‌ای تهران)، پژوهشنامه اقتصادی، دوره 9 , شماره 1، 263- 289.
مرتب، ی.، و یاوری، و. (1400). شناسایی معیارهای ارزیابی شفافیت در مجلس شورای اسلامی. مطالعات مدیریت دولتی ایران، دوره 4 شماره 1، 35-62
مروری بر تجربیات موفق سایر کشورها درخصوص تغییر ساعت رسمی، (1385)، مرکز پژوهش‌ها مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل: 8174
مشیرزاده، ح. (1396)، آسیب‌شناسی سیاستگذاری خارجی: مبانی نظری، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 3 شماره 1، 9-27
مقتدائی، م.، و ازغندی، ع. (1395). آسیب‌شناسی سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره12، شماره34، 7–26.
منظور، د.، و عباسی کلاش، م. (1398). نقش شفافیت در کاهش تعارض منافع و مقابله با فساد در کشور. فصلنامه سیاستهای مالی و اقتصادی، دوره 7 شماره 27، 87–103
 
نرگسیان، ع.، و جمالی، ق. (1398). وضعیت شفافیت در سازمانهای حاکمیتی ایران. دولت‌پژوهی، دوره5 شماره 18، 209–243.
 
ب) انگلیسی
Hayek, F. A. (2009). The use of knowledge in society. In Knowledge management and organizational design, Routledge.7-15
Klitgaard, R. (1991). Controlling Corruption. University of California Press.
Larreguy, H., Marshall, J., & Snyder Jr, J. M. (2020). Publicizing malfeasance: when the local media structure facilitates electoral accountability in Mexico. The Economic Journal130(631), 2291-2327.
Paul, R., & Elder, L. (2016). The Thinker’s Guide to The Art of Socratic Questioning. The Foundation for Critical Thinking.
Staerklé, C. (2015). Political psychology. International Encyclopedia of Social and Behavioral Sciences, 18, 427-433.