نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
از دیرباز تاکنون یکی از آرمان‌های بزرگ بشریت، آرمان صلح و چگونگی تحقق آن بوده است و برای نیل به این منظور از ابزارهای مهمی چون خردگرایی، اخلاق‌گرایی و ارتباطات انسانی بهره گرفته شده است. در این بین پیامبران و مبلّغان دینی نیز سهم بزرگی در ترسیم منظومه صلح داشته‌اند و به صورت مستقیم یا غیرمستقیم با ایجاد دولت‌های دینی یا خودشان پیگیر صلح و نوعدوستی بوده و یا با پیوند زدن دین و سیاست، حاکمان سیاسی را به سمت پرهیز از جنگ و خشونت سوق داده‌اند. پرسش این است که مانی که از پیامبران ایران باستان قلمداد می‌شد، چگونه در گستره نظر و عمل خود بر معادله صلح و نوعدوستی در ایران باستان و در ساختار دولت‌های باستانی تاکید کرده است؟ یافته‌های پژوهش که به شیوه توصیفی/ تحلیلی گردآوری شده است، نشانگر آن است که مانی با تبلیغ آموزه‌های دینی خود، درصدد ایجاد نوعی دولت آیینی یا حاکمیت دینی است که استعاره صلح و نوعدوستی را برای انسان‌ها تمهید نماید. مانی برای نیل به این منظور از راهکارهای مختلفی چون تعامل با سایر ادیان و نیز ترسیم زیبایی صلح و نوعدوستی با نقاشی و موسیقی بهره گرفته و حتی غایت مبارزه خیر و شر را نیز بر مبنای نوعدوستی و صلحی فضیلت‌مند به تصویر می‌کشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis the Metaphor of Peace and Altruism in Theory of Religious State of Mani
نویسندگان [English]
- Hadi Sadeghi Aval 1
- Hossein Mohseni 2
1 Assistant Professor, Department of Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 PhD Student, Department of Political Science, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]
From ancient times to the present, one of the great ideals of humanity, has been the ideal of peace and how to achieve it. For this purpose, have been used important tools such as rationalism, ethics and human communication. In the midst, prophets and religious missionaries have played a great role in drawing the idea of peace and directly or indirectly, or they themselves have pursued peace and altruism in the form of religious states or by linking religion and politics, they have led political rulers to avoid war and violence. Due to this issue, this study seeks to investigate this fundamental issue that Mani, who was one of the prophets of ancient Iran, how in his field of thought and action, emphasized the issue of peace and altruism in ancient Iran and in the structure of ancient states. Research findings that have been collected in a descriptive / analytical method, shows that Mani by promoting his religious beliefs, seeks to create a kind of state or religious rule that provides the metaphor of peace and altruism for human beings In order to achieve this goal, Mani uses various strategies such as interacting with other religions or drawing the beauty of peace and altruism with painting and music and he even believes that the ultimate struggle between good and evil is altruism and virtuous peace.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mani
- Religious State
- Peace
- Friendship
الف) فارسی
- آقامحمدی، علی محمد، (1384)، مانی، مانیگری و صوفیگری، تهران: انتشارات فرهاد.
- احمدوند، شجاع، بردبار، احمدرضا، (1398)، «مبانی دینی دولت در ایران باستان از دوره اساطیری تا دولت هخامنشی»، فصلنامه دولت‌پژوهی، سال 5، شماره 19، پاییز، صص 106-81.
- اخوان کاظمی، بهرام، (1395)، «صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز در دیپلماسی اسلامی»، مجموعه مقالات همایش ملی اخلاق مهار جنگ، اخلاق صلح، اخلاق عفو و دوستی، دانشگاه شیراز، صص 42-13.
- اردستانی رستمی، حمیدرضا، (1393)، «مانیِ شاهنامه زروانیست»، پژوهشنامه ادب حماسی، سال دهم، شماره هجدهم، پاییز و زمستان، صص 42-11.
- اسماعیلپور، ابوالقاسم، (1382)، «مانی و مانویت در روایات کهن پارسی تا سده پنجم هجری»، دوفصلنامه شناخت، شماره 38، تابستان، صص134-111.
- باقری، سعید و حقیقت، سیدصادق، (1392)، «نظریه جنگ عادلانه در فلسفه سیاسی سنت آگوستین»، دوفصلنامه غربشناسی بنیادی، سال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان، صص50-23.
- باقری، مهری، (1377)، «تابعه مانی»، فصلنامه زبان و ادب فارسی، شماره 166، بهار، صص 48-25.
- بختیاری، آرمان و درویشی، سپیده، (1394)، «بازسازی انجیل زنده مانی بر پایه متنهای ایرانی مانوی، یونانی، قبطی و اسلامی»، دو فصلنامه ادیان و عرفان، سال چهل و هشتم، شماره دوم، پاییز و زمستان، صص 204-185.
- برهمند، غلامرضا و مجتبایی، سیدفتح اله، (1384)، «مانی و شاپور تجربهای تاریخی از پلورالیزم التقاطی»، فصلنامه تاریخ اسلام در آیینه پژوهش، شماره80 ، زمستان، صص50-31.
- بویس، مری، (1369)، «دستنوشتههای مانی»، ترجمه ابوالقاسم اسماعیلپور مطلق، فصلنامه آینده، سال شانزدهم، فروردین تا تیر، صص 74-71.
- بهار، محمدتقی، (1313)، زندگانی مانی، بی جا، بی نا.پورداوود، ابراهیم، (1387)، یسنا: بخشی از کتاب اوستا، تهران: نشر اساطیر.
- بهبهانی، امید، (1384)، در شناخت آیین مانی، تهران: انتشارات بندهش.
- بهبهانی، امید، (1381)، «کشف متون ایرانی در تورفان چین و سهم آن در ترسیم سیر گسترش مانویت به جهان باستان»، دو فصلنامه مطالعات ایرانی، شماره20، پاییز، صص 82-71.
- بهبهانی، امید، (1377)، «مانی در شاهنامه فردوسی»، فصلنامه فرهنگ، شماره‌های 25و26، بهار و تابستان، صص172-155.
- بهبهانی، امیدملاک، (1389)، «چهره و نقش زن در آیین مانی»، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، دوره 2، شماره2، زمستان، صص96-87.
- تاراپوروالا،ا.جی.اس، (1387)، «آیینمانی»، ترجمه فرشید نادری، ماهنامه چیستا، شماره‌های 254و255، دی و بهمن، صص10-5.
- تقیزاده، سید حسن، (1335)، مانی و دین او، تهران: نشریه انجمن ایرانشناسی.
- حاجیانی، فرخ، (1387)، «شخصیت عیسی مسیح (ع) در متون مانوی»، دو فصلنامه مطالعات ایرانی، شماره13، بهار، صص56-41.
- حسنوند، محمدکاظم و شمیم، سعیده، (1393)، «بررسی نقشمایه گل لوتوس در هنر مصر، ایران و هند»، فصلنامه جلوه هنر، شماره 11، بهار و تابستان، صص 39-22.
- دیلم صالحی، بهروز، (1398)، «مقایسه رابطه جهان‌شناسی و اندیشه سیاسی در ایران باستان و یونان باستان»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره 11، شماره 2، زمستان، صص 44- 28.
- رضایی باغ بیدی، حسن، (1376)، «نقش جاده ابریشم در انتقال مانویت به شرق»، ایران شناخت، شماره 5، تابستان، صص 227-212.
- رومر، کورنلیا، و گئینون، لدویک، (1378)، بازماندههای زندگی مانی، ترجمه امیرحسین شالچی، تهران: نشر آتیه.
- زوندرمان، ورنر، (1399)، «حاکمیت عیسی در آخرالزمان، یک سند مانوی تازه (برگههای 14-13)»، ترجمه حمیدرضا اردستانی رستمی، تاریخنامه خوارزمی، سال هفتم، شماره 29، بهار، صص70-58.
- شاکری، مریم، (1386)، «تساهلگری مذهبی آل بویه»، نامه تاریخ پژوهان، شماره 12، زمستان، صص77-54.
- شایان، فریدون، (1356)، سیری در تاریخ ایران، تهران: انتشارات رز.
- شریفی، یاسر و حاجیانی، فرخ، (1392)، «مطالعه تطبیقی کیش مانی با سایر مکاتب گنوسی از منظر کیهانشناسی و خداشناسی»، دو فصلنامه مطالعات ایرانی، شماره 23، بهار، صص114-91.
- شکری فومشی، محمد، (1382)، «مبانی عقاید گنوسی در مانویت (با رویکردی بر پدیدارشناسی نظام اساطیر)»، نامه ایران باستان، سال سوم، شماره اول، بهار و تابستان، صص 66-35.
- صادقی، محسن، (1379)، «زن در عصر مانی»، مجله حقوق زنان، تیر و مرداد، شماره 16، صص 63-60.
- فکری ارشاد، جهانگیر، (1355)، «قطعهای از مانی (1)»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره اول، شماره 14-13، صص 190-181.
- قائم، گیسو، (1387)، «مانی و تاثیر او بر هنر دوره خود»، فصلنامه صفه، دوره هفدهم، شماره 1 و 2، بهار و تابستان، صص50-29.
- گرن، ویدن، (1350)، مانی و تعلیمات او، ترجمه نزهت صفا، تهران: بی نا.
- گلزار، حنیف رضا، (1387)، «جنبش‌های مانی و مزدک؛ ریشه‌ها، اندیشه‌ها و پیامدها»، اطلاعات سیاسی_اقتصادی، شماره-250-249، خرداد و تیر، صص 97-80.
- مشکور، محمدجواد، (1345)، «دین مانی»، مجله وحید، شماره23، آبان، صص950-943.
- معلوف، امین، (1393)، مانی پیامبر باغ های اشراق، تهران: نشر ثالث.
- معینی سام، بهزاد، (1391)، «آیین احترام در زمان هخامنشیان و ساسانیان»، فصلنامه پژوهشهای تاریخی، شماره دوم، تابستان، صص 118-99.
- مفتخری، حسین و ضائفی، راحله، (1386)، «حیات فکری مانویان در قرون نخستین اسلامی»، فصلنامه تاریخ اسلام، سال هشتم، پاییز، صص130-107.
- ناطق، ناصح، (1357)، بحثی درباره زندگانی مانی و پیام او، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- وامقی، ایرج، (1378)، نوشته‌های مانی و مانویان، تهران: انتشارات خوارزمی.
- وهمن، فریدون، (1378)، «در علل ناپایداری آیین مانی»، مجله ایران‌نامه، شماره 66، بهار، صص228-215
- هوار، کلمان، (1384)، ایران و تمدن ایرانی، ترجمه حسن انوشه، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- یورد شاهیان، اسماعیل، (1380)، «تأملی در زندگی و آیین مانی پیامبر ایرانی»، دوماهنامه بخارا، شماره 19، مرداد، صص372-361.
ب) انگلیسی
- Boyce, Mary, (1979), Zoroastrians (Their Religious Beliefs and Practices), London: Routledge.
- Gruwez, Christine, (2014), Mani & Rudolf Steiner: Manichaeism, Anthroposophy, and their Meeting in the
Future, Barrington: SteinerBooks.
- Matthews, Warren, (2010), World Religions, Wadsworth, Cengage Learning.
- Tardieu, Michel, (1981), Manichaeism, Translated by M.B.DeBevoise, Chicago: University of I llinois Press.
- Walzer, Michael, (2006), Just and Unjust Wars: A Moral Argument with Historical Illustrations, Basic Books
)