نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یاشار ذکی ¹
• جواد حسن زاده ²

¹ ستادیار جغرافیای‌سیاسی دانشگاه تهران

² کارشناسی ارشد جغرافیای‌سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از کارکردهای نوین سیاسی حکومت در عرصه­ی فضای مجازی شکل­دهی «دولت الکترونیک» است که حکومت مرحله به مرحله در شکل­گیری آن ایفای نقش می­کند. مسأله­ی این تحقیق این است که دولت الکترونیک در کدام مناطق توسعه­ی بیشتری یافته است؟ وضعیت دولت الکترونیک در ایران چگونه است و چه عواملی می­توانند تأثیر بیشتری در توسعه­ی دولت الکترونیک در ایران داشته باشند؟ در تحقیق حاضر سعی شده با استفاده از داده­های مربوط به «پیمایش دولت الکترونیک سازمان ملل متّحد» و با استفاده از آزمون­های آماری و نرم­افزار SPSS مناطق مختلف جهان با یکدیگر مقایسه شوند. این رتبه­بندی بر اساس «شاخص توسعه­ی دولت الکترونیک» انجام می­گیرد. نتایج تحقیق نشان می­دهد که شاخص توسعه­ی دولت الکترونیک در کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی و همچنین تا حدودی در کشورهای اروپای شرقی نسبت به سایر مناطق توسعه­ی بیشتری یافته است. البته لازم به ذکر است که کشورهایی از آسیای شرقی و غربی در لیست برترین کشورها از نظر شاخص توسعه­ی دولت الکترونیک حضور دارند، اما میانگین آسیا نسبت به اروپا و آمریکای شمالی بسیار پایین است که خود این امر نشان دهنده­ی شکاف دیجیتالی و فاصله­ی زیاد کشورهای آسیایی در توسعه­ی فضای مجازی است. کشورهای آفریقای سیاه بدترین وضعیّت را در این زمینه دارا هستند. فاصله­ی بین مناطق در شاخص­های خدمات آنلاین و زیرساخت­های مخابراتی بیشتر است و در زمینه­ی شاخص سرمایه­ی انسانی اختلاف مناطق کمتر است. نمره­ی ایران در شاخص خدمات آنلاین 33/0 است که نمره­ی بسیار پایینی است و نشان می­دهد که خدمات آنلاین در ایران هنوز جای پیشرفت بسیار دارد. نمره­ی ایران در شاخص زیرساخت­های مخابراتی 35/0 است که برابر با میانگین کشورهای آسیای شرقی است. نمره­ی ایران در شاخص سرمایه­ی انسانی 71/0 است که نمره­ی خوبی است و نشان­دهنده­ی جایگاه خوب ایران از نظر سرمایه­ی انسانی است و از میانگین همه­ی مناطق به جز اروپا بالاتر است. در نهایت با استفاده از پرسشنامه­ی محقق ساخته که پایایی و روایی آن در حد مطلوبی به دست آمد، نگرش دانشجویان و فارغ­التحصیلان رشته­ی جغرافیای سیاسی در رابطه با عوامل مؤثر در توسعه­ی دولت الکترونیک در کشور سنجیده شد. نتایج نشان داد که از نظر افراد مورد بررسی توسعه­ی خدمات آنلاین و زیرساخت­های مخابراتی بیش از توسعه­ی سرمایه­ی انسانی در توسعه­ی دولت الکترونیک نقش دارد.

کلیدواژه‌ها

• دولت الکترونیک
• فضای مجازی
• دولت
• کارکردهای حکومت

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the International Index of E-government Development within different Geographical Regions of the World

نویسندگان [English]

• Yashar Zaki ¹
• Javad Hassanzadeh ²

¹ Asistant Profesor, Department of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

² LLM of Political of Political Geography, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Different spheres of human life as a result of the emergence and spread of the phenomenon of "Internet" has changed. "E-government" covers all platforms and applications of ICT that services citizens, businesses, other government agencies and civil servants. In this study, we tried by using library resources in the theory and by using of data of “The United Nations e-Government Survey” first described the concept of cyberspace and e-government and then using statistical tests and SPSS, regions of the world to be compared with each other. The results show that e-government development index in Western Europe and North America and also somewhat in Eastern European countries become more developed than other areas. It should be noted that some countries of Eastern and Western Asia are on the list of top countries in e-government index, but the average is much lower in Asia than in Europe and North America, which represents the digital divide in Asia. Another thing worth mentioning is that the most difference between regions is in the telecommunication infrastructure and online services index and differences in human capital index is lower. For example, although the online services and telecom infrastructure in Iran is relatively poor, but the Human Capital Index is in good condition. Finally, using a questionnaire that was satisfactory reliability and validity, Students and graduates of the geo-political attitude in relation to factors in the development of e-government in the country was measured.

کلیدواژه‌ها [English]

• E-Government
• cyberspace
• Government
• state functions