نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ناصر پورحسن

استادیار علوم سیاسی دانشگاه آیت الله بروجردی

چکیده

    ماهیت دولت در ایران، یکی از مشاجره برانگیزترین مسائل در بین پژوهشگران علوم سیاسی بوده­است.  برخلاف دولت­های جدیدی که در عصر پسااستعمار به وجود آمده­اند، دولت در ایران دارای قدمت زیادی است؛ به گونه­ای که از آن به عنوان نخستین دولت تاریخ یاد می­شود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و طرح مکاتب متعارض توسعه مانند مکتب نوسازی و مارکسیستی، ماهیت دولت در ایران مورد تامل نظری قرار گرفت؛ بخش عمده این نظریات ناظر بر ماهیت مارکسیستی بویژه تفسیر استالینیستی از صورت بندیهای پنجگانه اقتصادی – اجتماعی تاریخ بشر از دولت در ایران بود. بخش دیگری از نظریات دولت، در نقد و نقض نظریات مذکور بود. ماهیت دولت در ایران مساله اصلی این مقاله است و در پاسخ به سؤال چیستی ماهیت دولت در ایران پیشا­پهلوی، این فرضیه صورت­بندی شده­است: با توجه به ریشه­ های اقلیمی و زیست بوم ایران و غلبه ایلات، می­توان صورت­بندی « دولت- ایل»  را برای ایران پیشا­پهلوی بویژه از سلجوقیان تا پایان قاجار پیشنهاد کرد. دولت – ایل  که ناشی از  ویژگی­های هویتی،  سازمانی و نظامی ساختار ایلی بود، هم بر شکل­گیری دولت­ توسط ایلات برتر اطلاق دارد و  هم ایلاتی را  شامل می­شود که بدون آنکه حکومت تشکیل داده­باشند، به مثابه شبه دولت­هایی در قلمرو خود حکومت می­کردند. این فرضیه با رهیافت جامعه شناسی تاریخی و تحلیل ماهیت دولت­های حاکم از صفویه تا  پایان قاجار  با روش توصیفی تحلیلی پردازش شده­است.

کلیدواژه‌ها

• دولت- ایل
• ایران
• قاجار
• صفویه
• کوچ نشینی

عنوان مقاله [English]

EIL- DAULAT: A Pre-theory for Pre-Pahlawi Iran

نویسنده [English]

• naser pourhassan

Associate Professor, Department of Political Sciences, Ayatollah Ozma Borujerdi University, Borujerd, Iran

چکیده [English]

The nature of the state in Iran is one of the most controversial issues among political science researchers. Unlike new states which were established in the post-colonial era, the state in Iran has a long history, so that it is considered as the first state of history. After the end of the Second World a large part of Iranian state studies focused on the Marxist nature, especially the Stalinist, of the five socio-economic formation. Another part of the state's studies was to criticize and reject the above-mentioned views. The nature of the state in Iran is the main issue of this article. In response to the question of what is the nature of the state in Iran, the following hypothesis has been formulated:with regard to the climatic roots and ecosystem of Iran and the dominance of the Eilat (nomads ), it is possible to formulate a " dawlat -eil"(nomads- state ) for a predecessor Iran, especially from the Seljuk to the end of the Qajar Dynasty . The nomads-state, due to the identity-related, organizational, and military features of the nomads structure, also refers to the formation of the state by the supreme nomads, and includes the nomads that, without being governed, are as quasi Governments ruled over their territory. This hypothesis has been processed by the methodology of historical sociology and the analysis of the nature of the ruling states from Safavid to the end of Qajar by descriptive-analytic method.

کلیدواژه‌ها [English]

• Eil- Daulat
• Iran
• Pre Pahlawi
• Nomadic
• Legitimate Violence