نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

چکیده
در دهه­های اخیر بی‌ثباتی­­های سیاسی به‌دلیل فراوانی­، آثار و پیامدهایشان به کانون توجه دولت­ها و پژوهشگران تبدیل شده­اند. در ایران نیز طی سال‌های اخیر مطالعات و پژوهش‌های قابل ملاحظه­ای در این‌‌باره آغاز شده است. با این وجود، مطالعات ایرانی هنوز چندان از حد کلیات و یا اقتباس مفهوم‏سازی­ها و مدل­های قدیمی فراتر نرفته است. این مقاله بر این مفروض استوار است که هرگونه مطالعه و پژوهش روشمند، دقیق و راهگشا در مورد این موضوع، نیازمند مواجهه‌ی انتقادی با ادبیات موجود و بازاندیشی در مفاهیم، شاخص­ها و ابزارهای سنجش و تحلیل بی‌ثباتی سیاسی است. این مقاله همین هدف را در مورد ابعادِ توصیفیِ بی­ثباتی سیاسی دنبال کرده است؛ در این مقاله مفهوم‌سازی­ها، شاخص­­ها و مدل­های موجود، مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و سعی گردیده بر اساسِ تحولات اخیر جهانی و هم‌چنین تجربیات بومی، مفهوم‌سازی و شاخص‌سازی روشن‌تر و کارآمدتری برای سنجش بی­ثباتی سیاسی ارائه شود. در انتها نیز بیان می‌گردد که در سنجش بی‌ثباتی سیاسی لازم است متغیرهای ذهنی (نظام ادراکات سیاسی و فرهنگ سیاسی جوامع موردِ مطالعه) و ابعاد تاریخی (پیشینه‌ها و تجربیات سیاسی مردم و دولت‌ها) هم‌چنین گونه­های جدید رویدادهای بی­ثبات کننده (که به‌ویژه نتیجه فرآیندهایی چون جهانی شدن، رسانه­ای شدن و مجازی شدن سیاست هستند) مورد توجه قرار گیرند. مدل پیشنهادی این مقاله برای سنجش بی‌ثباتی با توجه به چنین یافته‌ها و ملاحظاتی تنظیم شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introduction to Political Instability: Towards a Comprehensive and Updated Model

نویسنده [English]

  • Abolfazl Delavari

Assistant Professor, Department of political science, Allame Tabataba’i University,

چکیده [English]


Purpose: Political instability is an issue that has always been attracted attention rulers and scholars. in recent decades to research on this subject has been developed. In Iran, the studies and researches on this topic are increasingly expending. However, this studies and research are not yet accurate and methodically adequate. In additional, descriptive and explanatory theoretical framework or model that applied in this research are very old and inappropriate. For example, in most of these studies Saunders model used to belong to 197o. However, in recent decades has been occurred Significant changes in the socio - political sphere and patterns of political instability in the world. In addition, after revolutionary Iran's political opening and complicated political conflicts have increased the need for this type of studies. This paper is based on the premise that systematic and exact study of political instability require critical encounter with existing literature and to rethink the concepts, indicators, model and tools of measurement and analysis. Therefore the purpose of this article is to describe aspects of political instability.
Design/Methodology/Approach: In this article in one hand criticized the concepts and indicators of political instability based on the inductive model (Ideal Type of political stability and instability). On the other hand, attempted to provide clarified concepts and useful indicators for assessing political instability based on the evidences of recent changes in the internal and external political environment. Therefore, in this Article we useful both axiomatic and Quasi experimental Methods.
Findings: In this article, distinction political instability from synonym concept and categories such as political dynamic, political changes, political disorder, and political collapse. This article shows that a comprehensive and updated descriptive model of political instability must to be contains not only the indicators of of challenges and changes in Government and political regime but also political leaders and actors Such as rapid changes in political norms, attitudes and policies. Also in this model political instabilities have been separated and classified based on criteria such as type (violent or nonviolent), source (internal or external of polity or country) and target (structures or norms or actors or policies) of destabilizing evidences. And in measurement of level and dimensions of political instability we must attention on severity, extent. and frequency of destabilizing events.
Originality/Value: This article concluded that political instability has both objective and subjective aspect. In measuring and explaining of political instability we must consider both of objective factors (such as political perceptions and culture, historical backgrounds and experiences of the political actors) and subjective factor (such as socio economic cleavage and political conflict) . We also must consider the changes and processes such as globalization, virtualization and mediatization of politics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political instability
  • conceptualization
  • Indicator construction
  • political challenge
  • political change
  • Political violence
آپتر، دیوید، چارلز اندریان. (1380). اعتراض سیاسی و تغییر اجتماعی. ترجمه محمدرضا سعیدآبادی. تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی.
آلموند، گابریل/ پاول، بینگهام و مونت، رابرت جی. (1377). چارچوبی نظری برای بررسی سیاست تطبیقی. ترجمه علیرضا طیب. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
اسمیت، برایان کلایو. (1380). فهم سیاست جهان سوم. ترجمه امیرمحمد حاج‌یوسفی و محمد سعید قائنی نجفی. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
افتخاری، اصغر. (1381). رسانه‌ها و بی­ثباتی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
برچر، مایکل/ پاتریک جیمز و جاناتان وینکنفلد. (1382). بحران، تعارض و بی­ثباتی. ترجمه علی صبحدل. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
برزین، سعید. (1377). جناح‌بندی‌های سیاسی در جمهوری اسلامی ایران از دهه 1360 تا دوم خرداد 1376. تهران: نشر مرکز.
پای، لوسین و دیگران. (1380). بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی. ترجمه غلامرضا خواجه‌سروی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
پستیو، ژوزف. (1377). «خشونت، درماندگی و فردگرایی» در کتاب خرد در سیاست. گردآوری و ترجمه عزت الله فولادوند. تهران: طرح نو، 487-461.
توسلی، اصغر. (1389). ثبات سیاسی در دولت­های بعد از انقلاب اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، قم: دانشگاه باقرالعلوم.
جانسون، چالمرز. (1363). تحول انقلابی. ترجمه حمید الیاسی. تهران: امیرکبیر.
خواجه‌سروی، غلامرضا. (1382). رقابت سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حسینی، معصومه. (1387). زمینه‌های فکری ثبات و بی‌ثباتی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: دانشگاه باقر‌العلوم.
داودی، علی‌اصغر. (1381). «انقلاب اسلامی، کشمکش‌های سیاسی و شکاف‌های اجتماعی». فصلنامه علوم سیاسی (مجله دانشگاه باقرالعلوم) شماره 20.
دلاوری، ابوالفضل. (1378). بررسی ریشه‌های خشونت و بی­ثباتی سیاسی در ایران. رساله دکتری. تهران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
ساندرز، دیوید. (1380). الگوهای بی‌ثباتی سیاسی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی.تهران:پژوهشکده مطالعات راهبردی.
شفیعی­فر، محمد. (1387). بحران­ها و بی­ثباتی­ها در جمهوری اسلامی ایران. رساله دکتری. تهران: دانشگاه تهران.
طالبان، محمدرضا. (1390). جامعه‌شناسی سیاسی کلان: تحلیلی بین کشوری از بی­ثباتی سیاسی. تهران: جامعه‌شناسان.
عظیمی، فخرالدین. (1371). بحران دموکراسی در ایران. ترجمه هوشنگ مهدوی و کاوه بیات. تهران: علم.
عظیمی دولت‌آبادی، امیر. (1387). منازعات نخبگان سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فایرابند، ایو/ فایرابند، روزالیند و بتی نسولد. ( 1379). «تغییر اجتماعی و خشونت سیاسی» در کتاب خشونت و جامعه. گردآوردنده و ترجمه اصغر افتخاری تهران: سفیر، 24-2.
فوران، جان. (1377). مقاومت شکننده، تحولات اجتماعی ایران از 1500 تا 1990. ترجمه احمد تدین. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
قریشی، فردین (1389). «بحران ناهماهنگی پایدار قوای سه­گانه حاکمیت: مطالعه موردی ایران». فصلنامه سیاست (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران). سال 40 شماره 3 (پاییز) 316-297.
کاتوزیان، همایون. (1378). دولت و جامعه در ایران. ترجمه علیرضا طیب. تهران: مرکز.
گر، تد رابرت. (1377). چرا انسان‌ها شورش می‌کنند. ترجمه علی مرشدی‌زاد. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
گیلبرت، پل. (1379). «علل خشونت» در کتاب خشونت و جامعه. گردآوردنده و ترجمه اصغر افتخاری. تهران: سفیر، 44-25.
محمدی لرد. (1393). آینده‌پژوهی ثبات سیاسی در ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
واینر، مایرون/ هانتینگون، ساموئلپی.(1379). درک توسعه سیاسی. ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هابز، توماس. (1382). لویاتان. ترجمه حسین بشیریه. تهران: نی.
هانتینگتون، ساموئل پی. (1970). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علم.
یوسفی‌راد، مرتضی. (1388). عدم ثبات و فقدان تفکر فلسفی در ایران. فصلنامه علوم سیاسی (دانشگاه باقرالعلوم). سال 12. شماره 1 (شماره پیاپی: 45).      
Ake, Cloude. (1975). “A Definition of Political Stability”. Comparative Politics. Vol. 7. No. 2.
Answers. (15 April 2011). [What is Political Instability?], Discussions, Available at: www.Answers.com/History-political and Society.
British Library of Economic and Political Science. (2014). Bibliography of political Science, British Library.
Castles, F. (1974). Political Stability. Milton Keynes: Open University Press.
Collins, Randal. (1985). Theree Sociological Tradirions. Oxford: Oxford University press.
Davice, J. C. (1969). “Political Stability and Instability”. Journal of Conflict Resoulotion. Vol. 16. PP. 1-12. 
Economist Intelligence Units. (March 19ch 2009). [Political Instability Index: Volnerability to Social and Pollitical Unrest]. Available at: Http//Views. Wire.com.
Eckestein, H. (1964). Internal War. New York: Afree press.
Feierabend, I. & Feirabend, R. (1972). “Systemic Conditionsof Political Aggression Theory”. In Feierabend, I. & Feirabend, R. & Gurr T. R. Anger, Violence and Politics. N.J.: Printice Hall.
Field, J. (1967). Comparative Political Development. London: Routledge, Kegan Paul.
Goldstone, J. A. (2008). Using Quantitative and Qulitative Models to Forcast Instability. Washington DC: United States Institution of Peace.
Goldstone, JA, Bates, RH., Epstein, DL, Gurr, TR, Lustik, MB, Marshall, MG., Ulfelder, J, and Woodward, M. (2010).“A Global Model for Forecasting Political Instability”. American Journal of Political Science. Vol. 54. No. 1 (January). PP. 190–208.
Google Books. (2015). [Bibliography of Political Instability].  Available at: https://books.google.com/books?isbn=0415326362.
Gurr, T.R. (1994). “People against States: Ethno Political Conflict and the Changing World System”. International Studies Quarterly. vol. 38 No. 3. PP. 347-377.
Hurwitz, L. (1973). “Contemporary APProaches to Political Stability”. Comparative Politics. Vol. 3 No. 3.
Jackson Steven [and others]. (1978). Conflict and Cohercion in Dependent States, Journal of Conflict Resolution. Vol. 22. PP. 627-657.
Lipset S.M. (1963). Political Man. London: Doubleday.
Morrisson, D. & Estevenson, H. (1971). “Political Instability in Independent Black Africa”. Journal of Conflict Resoulotion. vol. 15. PP. 347-368.
Russett, B. (1964). “Inequality and Instability: The Relation of Land Tenure to Politics”. World Politics. Vol. 16. No.3.
Tylor, M. & V. Herman. (1971). “Party Systems and Government Stability”. American Political Science Review. Vol. 65. PP. 28-37.