مسئولیت ها و وظایف کلی سردبیران
سردبیران می بایست:
- مسئولیت هر گونه مطلب چاپ شده در مجله را به عهده بگیرند.
- در جهت نیاز های خوانندگان و نویسندگان تلاش کنند.
- در جهت پیشبرد مجله تلاش کنند.
- با توجه به روند های موجود از کیفیت مطالب چاپی اطمینان حاصل کنند.
- از آزادی بیان دفاع کنند.
- یکپارچگی پیشینه آکادمیک مجله را حفظ کنند.
- از تحت شعاع قرار گرفتن استاندارد های اخلاقی و فکری توسط نیاز های مالی جلوگیری کنند.
- همواره تصحیحات، توضیحات، پس گیری مقالات، و معذرت خواهی در صورت نیاز را با علاقه ارایه دهند.
ملاحظات اخلاقی نویسندگان:
- نویسندگان نباید هیچ گونه اطلاعات ساختگی اعم از خام و یا پردازش شده در اثر ارسالی خود داشته باشند.
- صداقت علمی باید توسط همه نویسندگان رعایت شود. هر گونه استفاده از منابع قبلی خواه چاپ شده خواه نشده باید توسط نویسندگان در اثر با قید منبع ذکر شود.
- هیچ گونه نمودی از تبعیض قومی، فرهنگی، ملی، جنسی، هویتی، سنی، زبانی و پزشکی نباید در اثر وجود داشته باشد و در غیر این صورت اثر در مرحله اول رد خواهد شد.
- همه نویسندگان باید موافقتنامه شرکت کنندگان در تحقیق خود را دریافت نموده باشند. به همین منوال نیز حفظ حقوق شخصی شرکت کنندگان و همچنین شخصی سازی هویت آنها باید به دقت توسط نویسندگان در نظر گرفته شود.
اصول کلیکه داوران همتا ملزم به رعایت آنها هستند:
داوران می بایست:
- تنها به داوری نسخ اولیه ی مقاله هایی بپردازند که در حیطه ی توانایی حرفه ای آنان می گنجد و همچنین قادر به انجام آنها در زمان معلوم هستند.
- به محرمانه بودن اطلاعات داوری همتا احترام گذاشته و هیچ یک از اطلاعات نسخ اولیه را در هر یک از مراحل داوری فاش نکنند.
- از اطلاعات به دست آورده هنگام داوری به نفع خود یا هر شخص یا سازمان دیگری استفاده نکنند و همچنین از این اطلاعات برای آسیب زدن و یا بی اعتبار جلوه دادن دیگران استفاده ننمایند.
- ناسازگاری های بالقوه با علایق مجله را اطلاع دهند و یا اگر در زمینه یکی از ناسازگاری ها اطمینان حاصل نشده است با مجله مکاتبه کرده تا مطمین شوند.
- اجازه ندهند که داوری آنها تحت تاثیر مسایلی چون ملیت، مذهب، باورهای سیاسی، جنسیت و یا دیگر مسایل این چنینی مربوط به نویسنده قرار گیرد.
- در نقد ها بی طرف و سازنده باشند و از خشونت کلامی، اصطلاحات زننده و توهین آمیز پرهیز کنند.
- درک صحیحی از دو طرفه بودن فرآیند داوری همتا داشته و سهم خود از کار را در زمان مشخص شده انجام دهند.
- جعل هویت شخصی دیگر در حین فرایند داوری سوء رفتار و بسیار جدی تلقی می شود.
انتظارات در حین فرایند داوری همتا:
داوران می بایست:
- در زمان مشخص شده پاسخگو باشند، به خصوص اگر قادر به انجام داوری نیستند.
- اگر توانایی حرفه ای لازم را برای انجام داوری ندارند اطلاع دهند.
- تنها در صورتی با داوری موافقت کنند که توانایی انجام آن تحت یک جدول زمان تفاهم شده را داشته باشند.
- هرگونه ناسازگاری با علایق را اطلاع دهند.
- در موارد ناسازگاری در داوری از خط مشی مجله پیروی کنند.
- نسخ اولیه ای را که پیشتر برای مجلات دیگر داوری کرده اند بطور کامل از ابتدا داوری کنند چرا که امکان تغییرات زیادی بین دو ارائه مختلف وجود دارد.
- اطمینان حاصل کنند که پیشنهادات آنان مبنی بر داور جایگزین بر طبق تناسب آنان و نه موارد شخصی باشد.
- از قبول داوری نسخه ی اولیه ای که فقط به منظور کسب اطلاعات در آن مورد، و نه داوری واقعی، تمایل به داوری آن دارند بپرهیزند.
- اگر قادر به داوری بی طرفانه نیستند از قبول کار پرهیز کنند.
- اگر به هر نحوی در پژوهش نقشی داشته اند از داوری آن پرهیز کنند.
- اگر خود پژوهشی، شبیه به نسخه اولیه ارائه شده، در دست انجام دارند و یا به مجله دیگری ارائه کرده اند، از داوری کار خودداری کنند.
انتظارات در زمان داوری:
داوران می بایست:
- اگر هنگام داوری با ناسازگاری مواجه شدند که هنگام قبول کار آشکار نبود بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- اگر قادر به داوری در مورد تمام قسمت های نسخه اولیه نیستند بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از داخل کردن اشخاص دیگر، از جمله دانشجویان و محقین تحت آموزش خود، در داوری بدون کسب اجازه از مجله خودداری کنند.
- کل نسخه اولیه ارائه شده و نقدهای آن را محرمانه نگه دارند.
- در مورد داوری دو سو ناشناس اگر به هویت نویسنده مشکوک هستند، و این امر باعث ناسازگاری خاصی می شود، مراتب را به مجله اطلاع دهند.
- اگر هنگام داوری به بی قاعدگی خاص و یا نکته اخلاقی در مورد جنبه های مختلف کار برخوردند، بلافاصله به مجله اطلاع دهند.
- از روی قصد داوری را طولانی تر از حد زمان بندی تعیین شده نکنند.
- اطمینان حاصل کنند که داوری آنان بر اساس خصوصیات کار ارائه شده و نه تحت تاثیر مسائل شخصی، مالی و یا ناسازگاری های دیگر باشد.
- از تماس با نویسندگان کار بدون کسب اجازه از مجله خودداری نمایند.
انتظارات هنگام آماده کردن گزارش داوری:
داوران می بایست:
- سازنده و بی طرف بوده و نویسندگان را از نظرات سازنده خود برای بهتر کردن نسخه اولیه آگاه سازند.
- از ارائه نظرات توهین آمیز و اتهامات بی پایه و اساس خودداری کنند.
- بطور جزئی به نقد بپردازند و در مورد نظرات کلی از شواهد مرتبط برای اثبات عقیده خود استفاده نمایند.
- از حساسیت های ناشی از موارد مرتبط با زبان، به خصوص در مورد نویسندگانی که به زبان مادری خود نمی نویسند، آگاهی کامل داشته باشند.
- تحقیقات مازاد اساسی و مورد نیاز برای اثبات ادعاهای مطرح شده در نسخه اولیه را دقیقا مشخص نمایند.
- گزارش را به نحوی ننویسند که به گونه ای منفی و غیر عادلانه در مورد شخص خاصی باشد.
- اطمینان حاصل کنند که نظرات و پیشنهاداتشان برای سردبیر مجله و نویسنده نسخه اولیه، هماهنگ و یکسان باشند.
- از پیشنهاد استناد به کار خود داور، تنها برای بالا بردن میزان استنادات مقاله خود، پرهیز کنند.
انتظارات پس از آماده کردن گزارش:
داوران می بایست:
- نسخه اولیه ارائه شده و نقدهای آن را همچنان محرمانه نگه دارند.
- اگر از سوی مجله در مورد داوری آنها تماس گرفته شد بلافاصله پاسخگو باشند و اطلاعات مورد نیاز را ارائه دهند.
- اگر مطلبی مرتبط پس از تسلیم گزارش به نظر داور رسید، که امکان تغییر در نظرات و پیشنهادات را بوجود می آورد، حتما به مجله اطلاع دهند.
- گزارش آماده شده توسط داوران دیگر را مطالعه کنند تا درک آنان از موضوع و تصمیم حاصل شده افزایش یابد.
- تلاش کنند تا خود را با درخواست های مجله، مبنی بر اصلاح گزارش خود و یا تسلیم مجدد نسخه اولیه داوری شده، تطبیق دهند.
دزدی علمی و ادبی
دانشگاه علامه طباطبایی، به عنوان دانشگاه پیشگام علوم انسانی در سطح کشور، همواره پژوهش های اصیل و تحقیقات علمی معتبر را ارجمند شمارده است. در این راستا، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی هیچ گونه گذشتی در زمینه دزدی ادبی نشان نداده و همواره تمامی مقالات ثبت شده در ژورنال های این دانشگاه را با دقت هر چه تمام تر مورد بررسی و مطالعه قرار داده است تا از مبرا بودن این آثار از دزدی ادبی اطمینان حاصل کند. لازم به ذکر است که با توجه به شایع بودن دزدی ادبی در تولید آثار علمی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از هر روش ممکن برای مبارزه با این امر استفاده می کند.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از تعاریف و دستورالعمل های کمیته اخلاقیات در انتشارات (COPE) پیروی می کند. برای دسترسی کامل به این دستورالعمل ها، تعاریف و قوانین می توانید به آدرس www.publicationethics.org/resources مراجعه فرمایید.
در این زمینه، تمامی ژورنال های دانشگاه علامه طباطبایی از تعریف زیر در حیطه دزدی ادبی که توسط انجمن روانشناسی آمریکا در کتاب راهنمای انتشار (ویرایش ششم) منتشر شده است تبعیت می کنند:
استفاده از ایده ها، کلمات، و یا کل محصول بدون ارجاع به منبع اصلی، و استفاده از آن به عنوان ایده ها، کلمات، و محصول خود بصورت یک ایده یا محصول جدید که توسط شخص دیگری غیر از نویسندگان اصلی تولید شده است.
به عنوان یک واژه کلی، دزدی ادبی، مفاهیم مختلفی را در می گیرد:
- کپی لغت به لغت: کپی کردن لغت به لغت، بصورت کلی یا جزئی، بدون استفاده از نشان نقل قول و یا ارجاع به منبع اصلی.
- تاویل سطحی یا ناکافی: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و تغییر ساختار لغات آن به نحوی که شیوه ی نثر نویسنده اصلی همچنان محسوس باشد.
- دزدی ادبی مطالب تصویری: استفاده از نمودار ها، عکس ها، یا جداول، بصورت کلی یا جزئی، بدون ارجاع.
- تاویل بدون ارجاع: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و سپس تولید مطلب با نثر خود بدون رعایت اصول ارجاع و یا نقل قول.
لازم به ذکر است که انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، بدون توجه به منبع، هر گونه اثر بدون ارجاع یا نقل قول به منبع اصلی را دزدی ادبی تلقی می کند. اینگونه آثار عبارتند از: نویسندگانی که آثارشان چاپ شده یا چاپ نشده، تز ها و پایان نامه های چاپ شده یا چاپ نشده، سخنرانی ها، آثار خود نویسنده، فایل های پاورپوینت (PowerPoint) مطالب تصویری آموزشی، مقالات ژورنال های علمی، مجلات و روزنامه ها و غیره.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی تمامی مقالات ارائه شده را با دقت بررسی نموده و با هرگونه دزدی ادبی در هر مرحله از انتشار برخورد می نماید:
- به محض رویت دزدی ادبی در مقالات تازه ارائه شده، کمیته ویرایش ژورنال به تصمیم گیری در این باره می پردازد. در صورتی که دزدی ادبی رویت شده به عنوان یک اشتباه تلقی شود، بلافاصله به نویسندگان اطلاع داد شده و امکان تصحیح برای آنان فراهم می شود. در صورتی که دزدی ادبی از روی قصد تشخیص داده شود، به نویسندگان اطلاع داد شده و نام آنان در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی قرار می گیرد. قرار گیری در لیست سیاه انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی موجب تبعاتی همسان در تمامی انتشارات علمی همانند دانشگاه علامه طباطبایی شده تا آثار آتی این نویسندگان نیز مورد چاپ در این ژورنال ها قرار نگیرند. همچنین نویسندگانی که دزدی ادبی آنان تشخیص داده شود از ارسال آثار خود به انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی برای 5 سال محروم خواهند بود.
- در مواردی بسیار نادر که اثری شامل دزدی ادبی چاپ شده باشد در کنار عواقب اشاره شده، اثر مربوطه بلافاصله از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی خارج شده و این امر بصورت رسمی از طریق سایت انتشارات علنی خواهد شد.
انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی از نرم افزارهای تشخیص دزدی ادبی تحت وب مطابق آخرین پیشرفت هاتی علمی استفاده می کند. این نرم افزارها به بانک های داده متعددی در سراسر دنیا متصل بوده و برای تایید اصیل و معتبر بودن مقالات ارائه شده، آنها را بارها از طرق مختلف با دسترسی به منابع حجیمی از داده های همسان مورد بررسی قرار می دهند.
