نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فضای مجازی نشان‌دهنده‌ی دورانِ جدیدی است‌که با زمانه‌ی پیشین ناهمانندی دارد. برخی از مفاهیمِ نوپیدا در عرصه‌ی سیاست، همانندِ جهانی‌شدن، دهکده‌ی جهانی، دولت الکترونیک، فضای مجازی، دموکراسی سایبر، جامعه‌ی مدنی مجازی، سبب شده‌اند عملکرد دولت‌ها دچار تغییر شود. هدف نوشتار این است ‌که با بهره‌گیری از کار ویژه‌های اصیلِ دولت نشان دهد که در روزگارِ برتری ابزارها و مفاهیمِ فضای مجازی بر پیوند فرمان‌بران و فرمان‌روایان، می‌بایست توجه کرد که دولت، همچنان بر فضای سیاست، حکمفرما است، گرچه، شهروندان نیز چابک‌تر و آگاه‌تر شده‌اند. ارزش‌افزوده‌ای که در این نوشتار بدان دسترسی و تأکید شده، این است‌ که دولت‌ها، در عرصه‌ی زمامداری، همچنان از سازوکارهای زور و تطمیع و وادارسازی و اجبار و فرمان و الزام و جایگزینی و برکناری و قانون بهره می‌گیرند. اما، دلیلِ نخستینِ حکومت‌گری، در دوران دولت الکترونیک، تغییر چهره داده و به مقوله‌ای سه‌پایه (حقّانیت، قانونیت، کارآمدی) تبدیل شده است. منظور از دلیلِ نخستین، همان مفهومِ دیرین «مشروعیت (Legitimacy)» است. ولی، به‌جای پرسشِ «چرا از یک حکومت باید اطاعت کرد»، امروزه این پرسش که «چگونه یک حکومت پابرجاتر می‌شود»، درست‌تر است. اگر در دورانِ هژمونی رویکردِ کلاسیکِ سیاست، این جنبه‌های سختِ قدرت بود که بر پیوند فرمان‌بران و فرمان‌روایان، حاکم بود، اکنون، در دورانِ نوظهورِ مجازی‌شدگی و سایبری‌شدنِ سیاست، افزون بر قدرت سخت، دولت‌ها از قدرت نرم (تبلیغ، نفوذ، جلوه، ادغام، نمایش، جاذبه، ذهنیت‌سازی) برای پایایی خود، بهره می‌گیرند. این نوشتار مبتنی برروش‌شناسی انتقادی است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conflict of Electronic Democracy with Electronic Government

نویسنده [English]

  • Mohsen Khalili

چکیده [English]

Purpose: The aim of the present paper with emphasis on the main and original functions of states is showing the supremacy of state in the time of hegemony of the instruments and concepts of cyberspace over the linkage between rulers and obedient; although, the citizens have become more agile and more aware too. E-government refers to the use by government institutions of information technologies that have the ability to transform relations with citizens, businesses, and other branches of government. These technologies can serve a variety of different ends: better delivery of government services to citizens, improved interactions with business and industry, citizen empowerment through access to information, or more efficient government management. As we speak of E- government as an instrument, concept and process, indeed, we have spoken of the continuity of the old phenomenon in response to the new questions of new governing a society. Electronic government is made of the distinguishable distinction between the old and the new definitions and functions of states with these advantages: The use of E- government, as a tool to achieve better government; the use of information and communication technologies in all facets of the operations of a government organization; the continuous optimization of service delivery, constituency participation and governance by transforming internal and external relationships through technology, the Internet and new media. The ultimate goal of the e-government is to be able to offer an increased portfolio of 
public services to citizens in an efficient and cost effective manner. E-government helps simplify processes and makes government information more easily accessible for public sector agencies and citizens.
Design/Methodology/Approach: This paper is formed and based on the critical paradigm with the descriptive method for comparison explanation of the new perception of the legitimacy.
Findings: The new achievement of this paper is reconfirmation of the classic and original mechanisms of all of states; such as force, enticement, persuasion, compulsion, command, requirement, replacement, dismissal, law and order. But, primary reason of governmentality in the era of the electronic government has changed to a triangle of rightfulness, lawfulness and effectiveness. The intent of original and first reason of statesmanship is the immemorial concept of legitimacy. Now, in the consequence of the new finding of the present paper, it seems that the question (why we ought to obey the government?) is not sufficient and correct. In other words, nowadays the new question (how does state become stable and continuous?) has been more efficient and right.
Originality/Value: Cyberspace is an indicative of the new epoch which contains much difference with former period. Some new concepts of the space of politics such as globalization, global village, electronic state, cyberspace, cyber democracy, virtual civil society, have caused to change the operations of states. States, in the newfound of the era of virtualization of politics, use the soft power, such as propaganda, influence, parade, integration, exhibiting, attraction, and mentality making for durability.

کلیدواژه‌ها [English]

  • State
  • Electronic Government
  • Democracy
  • Electronic Democracy
استریت، جان. (1384). رسانه­های فراگیر، سیاست و دموکراسی. ترجمه‌ی­ حبیب­الله فقیهی­نژاد. تهران: روزنامه­ ایران.
اسلامی، روح‌الله. (1393). رهایی یا انقیاد: فلسفه‌ی سیاسی تکنولوژی اطلاعات در قرن بیستم. تهران: تیسا.
اسلامی، روح‌الله. (1394). سیاست به ‌مثابه تکنیک: مبانی روشی علم سیاست. تهران: خرسندی.
اعتمادالسّلطنه، محمدحسن. (1385). روزنامه‌ی خاطرات اعتمادالسّلطنه. تهران: امیرکبیر، چاپ ششم.
اُکُهان، رابرت؛ نی، جوزف. (1384). «قدرت و وابستگی متقابل در عصر اطّلاعات»، ترجمه‌ی‌ی مهدی محسنی، کتاب‌داری و اطّلاع‌رسانی، جلد 7، شماره‌ی 2، تابستان 1384، صص 121 - 136.
امام‌زاده‌فرد، پرویز. (1389). کالبدشکافی سیاست. تهران: نشر فرهنگ‌شناسی.
انصاری، منصور. (1384). «چالش‌ها و فرصت‌های فراروی گذار به دموکراسی». در کتاب: حسین بشیریه. [گردآورنده و مترجم]. گذار به دموکراسی. تهران: نگاه معاصر، صص 337 ـ 267.
اورول، جورج. (1386).1984. ترجمه‌ی‌ صالح حسینی. تهران: نیلوفر، چاپ دهم.
اوزر،آتیلا.[گردآورنده]. (1386). دولت در تاریخ اندیشه‌ی غرب. ترجمه‌ی عباس باقری. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
بل، دیوید. (1389). درآمدی بر فرهنگ­های سایبر.ترجمه‌ی­ مسعود کوثری و حسین حسنی. تهران: نشر جامعه­شناسان.
تاملینسون، جان. (1381). جهانی‌شدن و فرهنگ. ترجمه‌ی محسن حکیمی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
تنسی، استفان. (1379). مبانی علم سیاست. ترجمه‌ی­ حمیدرضا ملک­محمّدی. تهران: دادگستر.
توحیدفام، محمّد. (1381). دولت و دموکراسی در عصر جهانی­شدن. تهران: روزنه.
خانی‌جزنی، جمال. (1388). آداب فضای مجازی. تهران: سازمان پژوهش­های علمی و صنعتی ایران.
خانیکی، هادی. (1383). دموکراسی دیجیتال. رسانه. سال 15. شماره‌ی 3. شماره‌ی پیاپی 59. پاییز. صص 24-5.
رنی، آستین. (1374).حکومت: آشنایی با علم سیاست. ترجمه‌ی‌ لی‌لا سازگار. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
روشه، گی. (1382). مقدمه‌‌ای بر جامعه‌شناسی عمومی: سازمان اجتماعی. ترجمه‌ی هما زنجانی‌زاده. تهران: سازمان سمت، چاپ دوم.
ستاری، سجاد. (1394). «تولد زیست‌فرهنگ در جهان در حالِ شدن: به‌سوی چرخش روانی و بنای جامعه‌شناسی سیاسی روان‌کاوانه»، سیاست. دوره‌ی45. شماره‌ی3. پاییز. صص679-697.
صادقی‌زاده، سلمان. (1394). «چالش‌های دولت ملی در عصر جهانی‌شدن». دولت‌پژوهی. سال1. شماره‌ی2. تابستان. صص111-134.
صدوقی، مرادعلی. (1380). تکنولوژی اطلاعاتی و حاکمیت ملی. تهران: وزارت امور خارجه.
عاملی، سیدسعیدرضا. (1390). رویکردِ دوفضایی به آسیب­ها، جرایم، قوانین، و سیاست­های فضای مجازی. تهران: امیرکبیر.
فالکس، کیث. (1381). شهروندی.ترجمه‌ی محمدتقی دلفروز. تهران: کویر.
کاستلز، مانوئل. (1382). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ج 2: قدرت هویت. ترجمه‌ی‌ حسن چاوشیان. تهران: طرح نو، چاپ سوم.
کلایمررودی، کارلتون؛ جیمزآندرسن، توتون؛ کریستول، کارل کویمبی. (1355). آشنایی با علمسیاست. ترجمه‌ی­­ بهرام ملکوتی. تهران: سیمرغ، چاپ سوّم.
کین،جان. (1383). رسانه‌ها و دموکراسی. ترجمه‌ی نازنین شاه‌رکنی. تهران: طرح نو.
لیدز، سی. اِ. (1377). مقدّمه­ای بر علم سیاست. ترجمه‌ی­ منصور رحمانی و هادی خزاعی. تهران: عطا.
محسنی، منوچهر. (1380). جامعه­شناسی جامعه­ی اطّلاعاتی. تهران: نشر دیدار.
مک­کالوم، جرالد کوشینگ. (1383). فلسفه­ی سیاسی. ترجمه‌ی­ بهروز جندقی. قم: کتاب طه.
میلر، دیوید. (1387). فلسفه­ی سیاسی. ترجمه‌ی­ بهمن دارالشّفایی. تهران: نشر ماهی.
نیوتون، کنث؛ ون‌دث، جان. (1390). مبانی سیاست تطبیقی: دموکراسی‌های دنیای نوین.ترجمه‌ی‌ خلیل‌الله سردارنیا. شیراز: دانشگاه شیراز.
هلد، دیوید. (1378). مدل­های دموکراسی. ترجمه‌ی­ عبّاس مخبر. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
هلد، دیوید. (1381). «دموکراسی: از دولتْ‌شهرها تا یک نظم جهان‌وطنی».در کتاب: کوئنتین اسکینر ]و دیگران[ فلسفه‌ی سیاسی معاصر، دفتر یکم: دولت و جامعه. ترجمه‌ی موسی اکرمی. تهران: وزارت امور خارجه، صص 312 - 243.
همپتن، جین. (1380). فلسفه­ی ­سیاسی. ترجمه‌ی­ خشایار دیهیمی. تهران: طرح نو.
هورتن، جان. (1384). الزام سیاسی. ترجمه‌ی­ محمّد سلامی و دیگران. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
هیوود، اندرو. (1383). مقدّمه­ی نظریه­ی سیاسی. ترجمه‌ی­ عبدالرّحمن عالم. تهران: قومس.
هیوود، اندرو. (1387). مفاهیم کلیدی در علم سیاست. ترجمه‌ی­ حسن سعیدکلاهی و عبّاس کاردان. تهران: علمی و فرهنگی.
هیوود، اندرو. (1389). سیاست.ترجمه‌ی‌ عبدالرّحمن عالم. تهران: نشر نی.
Arora, N.D. (2011) Political Science, New Delhi: Tata McGraw Hill.
Barrington, Lowell (2010) Comparative Politics: Structure and Choices, Boston: Wadsworth.
Caramani, Daniele (2008) Comparative Politics, Oxford: Oxford University press.
Chen, Hsinchun [et all] (2008) Digital Government: E – government Research, case studies, and Implementation, New York: Springer.
Dooley, Kevin L., Patten, Joseph, N. (2013) Why Politics Matters: An Introduction to PoliticalScience, Ottawa: Wads Worth.
Hauss, Charles (2006) Comparative Politics: Domestics Responses to Global Challenges, Belmont: Thomson Wadsworth, fifth edition.
Kesselman, Mark; Krieger, Joel; Joseph, William A. (2010) Introduction to ComparativePolitics, Boston: Wadsworth, fifth edition.
Kopstein, Jeffrey; Lichbach, Mark (2009) Comparative Politics: Interests, Identities, andInstitutions in a Changing Global Order, Cambridge: Cambridge University Press.
Sodaro, Michael J. (2008) Comparative Politics: A Global Introduction, Boston: McGraw Hill.
Zagorski, Paul W. (2009) Comparative Politics: Continuity and Breakdown in the ContemporaryWorld, London: Routledge.