نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله در پی پاسخ به‌ سوال چرایی بی­ثباتی در عرصه سیاسی مصر در تحولات موسوم به‌ بهار عربی در بازه زمانی ژانویه 2011 تا کودتای ژوئن 2013 است. بر اساس نظریه کنش جمعی چالز تیلی، مدعای مقاله آن است که این بی­ثباتی‌ها نتیجه ائتلاف‌‌های سست و شکننده‌ای است که میان گروه‌های سیاسی مصر شکل گرفته بود. فرضیه پژوهش نیز با نظریه­ بازی­‌ها مورد داوری قرار گرفته است. چهار بازیگر اصلی عرصه سیاسی مصر اخوان المسلمین، نیرو‌های سلفی، نیرو‌های لیبرال-سکولار و ارتش بر مبنای نظریه تیلی مورد شناسایی قرار گرفتند. با استفاده از نظریه بازی‌ها، روابط میان بازیگران عرصه سیاسی مصر بر مبنای دو استراتژی ائتلاف کردن ـ ائتلاف نکردن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. از مجموع 16 بازی حاصل از محاسبات (چهار بازیگر و هرکدام با دو استراتژی) 12 بازی قابل قبول مورد شناسایی قرار می‌گیرد. نتیجه حاصل آن شد که چنان‌چه نیرو‌های نظامی و سکولار به‌ائتلاف با یکدیگر بپردازند، شرایط سیاسی به‌ مرحله ثبات نزدیک می‌شود؛ که می‌توان‌ این نتیجه را به‌ دوره بعد از کودتا، حدفاصل سال‌های 2013 تا اکنون قابل اطلاق دانست. هم‌چنین یافته‌‌های منطبق بر نظریه بازی‌ها و نظریه تعادل نش متذکر‌ این نکته می‌شود که ثبات مصر نیازمند تفوق سه گانه نیرو‌های سیاسی می‌باشد. از آن‌جا که که وزن ثبات حاصل از ائتلاف‌های سه گانه اخوان ـ نیرو‌های سکولار ـ نظامیون، نیرو‌های سلفی ـ اخوان ـ نظامیان و یا نیرو‌های سکولار ـ اخوان ـ سلفی به‌یک میزان بوده که‌ این مسئله نشان از آن دارد که ثبات در عرصه سیاسی مصر بیشتر از نوع بازیگران دخیل در هر ائتلاف، وابسته به‌تعداد نیرو‌های دخیل در ائتلاف است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Political Instability and Government Busting Coalitions in Post-Revolutionary Egypt Based on Game Theory

نویسندگان [English]

  • faez dinparast 1
  • zahra Ramezani 2

1 Assistant Professor, Department of Political Sciences, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 PhD Student of Political Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The present paper aims to answer the question: Why instability erupted within the political scene of Egypt in context of so called Arab spring revolutions from January 2011 up the coup in June 2013. According to Charles Tilly’s social movement theory, the present study claims that those instabilities were results of weak and brittle coalitions which were formed between political groups in Egypt. The study hypothesis was analyzed through the game theory. Muslim brotherhood, Salafi forces, Liberal-Secular forces and Egyptian Army were identified as four main players within the political scene in Egypt according to Tilly’s theory. The relationships between those main political players were analyzed using the game theory concept based on two strategies of “making coalition” or “avoiding coalition”. From the total 17 resulting calculated scenarios (4 players each with two strategies), 12 acceptable scenarios were identified. The results showed that the political situation will tend to move towards stability if the military and secular forces form a coalition. This result can be linked to two after coup periods between 2013 and the present time. Also our findings based on game theory and Nash’s equilibrium theory suggests that Egypt needs a triangle of political forces to prevail the arena in order to achieve a stable situation. Since the weights of stability condition for three tier coalition of brotherhood-secular-army, or salafi-brotherhood-army or secular-brotherhood-Salafi are almost identical, it can be stated that political stability in Egypt is more depending on the number of forces which enter a coalition than the type of players which form the coalition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Stability
  • Political Coalition
  • Egypt
  • Game Theory
  • Social Movements
ابراهیمی، نبی الله (1391)، «اخوانی گرایی و سیاست خارجی قطر در قبال انقلاب‌های عربی2011»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شماره اول
احمدیان، حسن (1390)، «مصر، گام به‌گام به‌سوی انقلاب»، فصلنامه پژوهشکده تحقیقات راهبردی، اردیبهشت ماه
اسنایدر، ریچارد (1378)، «نظریه بازی‌ها و تحلیل رفتار سیاسی»، ترجمه علیرضا طیب، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 145-146.
اولوتاش، افق (2013)، هل ما حدث فی مصر رده عن الدیموقراطیه؟ فصلیه متخصصه محکمه؛ ربیع ـ صیف ـ رقم 145.
برزگر، کیهان (1392)، تحولات عربی، ایران و خاورمیانه، نشر مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
برزگر، کیهان؛ عمویی، حامد (1392)، جایگاه ارتش در ساختار سیاسی-حکومتی مصر؛ تحولات عربی، ایران و خاورمیانه، نشر مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
پناهی، محمدحسین (1391)، نظریه‌‌های انقلاب: وقوع، فرآیند و پیامدها، انتشارات سمت.
تیلی، چارلز (1388)، از بسیج تا انقلاب، ترجمه علی مرشدی‌زاد، انتشارات پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
حسینی گلی، اسماعیل (1385)، کتاب خاورمیانه، ویژه اصلاحات در خاورمیانه؛ مقاله اصلاحات در مصر. انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
دین پرست، فائز (1391)، «دولت رانتیر و سیاست‌گذاری توسعه؛ تحلیل موانع توسعه اقتصاد ملی ایران»، جامعه‌شناسی تاریخی، دوره چهارم، شماره 2.
دیپلماسی ایرانی (1391)، روز شمار تحولات داخلی مصر از وداع مبارک تا رفراندوم، در قاهره چه گذشت؟ قابل دسترسی در:  http: //yon. ir/qZdB2
زاهد زاهدانی، سعید (1386)، نظریه در مورد جنبش‌های اجتماعی، سازمان انتشارات، هیأت حمایت از کرسی‌‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره ویژه علوم انسانی و معارف اسلامی.
سلاجقه، سنجر (1389)، «پژوهش تحلیلی در زمینه مدیریت رفتار سیاسی در سازمان‌ها»، عصر مدیریت، سال چهارم، شماره چهاردهم.
سلامی، لادن (1392)، مصر، کودتا در انقلاب، بی.بی.سی فارسی،  قابل دسترسی در: yon. ir/eHr5j
سمتی، محمد‌هادی (1375)، «نظریه بسیج منابع و انقلاب اسلامی ایران»، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 35.
شوشتری زاده، الهام (1391)، «سلفی‌ها و صوفی‌ها در مصر، بیداری اسلامی»، ویژه‌نامه مطالعات موردی2؛ موسسه مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
صباغیان، علی (1386)، ائتلاف چیست؟ همشهری آنلاین، قابل دسترسی در: yon. ir/Qijh2
عبداله، عبدالمطلب (1388)، «سیری در نظریه‌‌های رفتار رای‌دهی»، فصلنامه خط اول، رهیافت انقلاب اسلامی. سال سوم- شماره 8.
عوض، محسن (1390)، گذار به‌ دموکراسی در سرزمین‌های عربی میان اصلاحات تدریجی و عمل انقلابی، ویژه اسلام‌گرایی و بیداری اسلامی در خاورمیانه، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
فلاح‌زاده، محمد‌هادی (1384)، آشنایی با کشور‌های اسلامی، جمهوری عربی مصر، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر، چاپ دوم.
قادری، حاتم (1387)، پراکسیس (تعاطی)، ‌اندیشه و فعل سیاسی در خاورمیانه، نشر مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
کریمی، غلامرضا (1382)، «جامعه‌شناسی رفتار سیاسی»، مجله زمانه، شماره13.
کرمی، کامران (1393)، سلفی‌گری در خاورمیانه عربی، انتشارات مرکز چاپ نشر شهر.
منسفیلد، پیتر (1388)، تاریخ خاورمیانه، ترجمه عبدالعلی اسپهبدی، انتشارات علمی و فرهنگی.
محمودیان، محمود (1391)، «جنبش اخوان المسلمین و‌ آینده سیاست خارجی مصر»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شماره اول.
خبرگزاری مهر (1391)، معرفی احزاب و ائتلاف‌های انتخاباتی مصر.
نبوی، عبدالامیر (1390)، «خیزش مردم مصر؛ تاکتیک‌ها و ابزار‌ها»، فصلنامه جهان اسلام، شماره46.
نجاتی، غلامرضا (1351)، جنبش‌های ملی مصر، انتشارات شرکت سهامی انتشار.
واعظی، محمود (1393)، انقلاب در خاورمیانه، اداره نشر وزارت امور خارجه.
وز‌هان، طه (2013)، کفاح من اجل الدیموقراطیه، رویه ترکیه، ربیع.
al Sharekh, Alanoud (2011), Reform and Rebirth in Middle East. Survival, vol. 53, no. 2
Amal A. Kandeel (2011), Egypt at Crossroads. Middle East Policy Council
al-Anani, Khalil (2016), Inside the Muslim Brother Hood, religion, identity and politics oxford university press
Bassiony& Schaefer john (2011), Political participation in cairo after the January 2011 revolution; Anthropology495: senior seminar, cairo cultures. February- june
Bueno De Mesquita, Bruce and Smith (2011), How Tyrants Endure, Alastair. New York Times, 10 June: www. nytimes. com/2011/06/10/opinion/10 De Mesquita. html.
Barckman, Harold (2011), STORM WARNINGS: THE MUSLIM BROTHERHOOD AND EGYPT’S FUTURE. A Simon Wiesenthal Center Report, December. accessible at: www. wiesenthal. c
El-Bendary, Mohamed (2011), The egyption press and coverage of local and interational events. Laham, the united states: Algora publishing.
El Fegiery, Moataz (2016), Islamic law and Huma rights, the muslim brotherhood Egypt. Cambridge scholars Publishing
Giannetti, Daniela& Beoit, Kenneth (2009), Intra-party politics and colition governments. Routledge/ECPR studies in European Political Science
H. Riker, William (1962), The theory of political science. Yale University press.
J. BROWN (2016), Did sisi save Egypt? Foreign Affairs, January 25.
Milton-Edward, Beverley (2011), Contemporat Politics in the Middl e East. Polity Press
Robertson, Jordan (2011), The day part of Internet died: Egypt goes dark. The Washigton Post. http: //www. Washington times. com/news/2011/jan/28/day-part-internet-died-egypt-goes-dark/.
Salem, Paul (2010), The Arab state, assisting Obstructing Development. The Carnegie Papers, No. 21, April.
Timeline: Egypt’s revolution, (14Feb2011) in: www. ikhwanonline. com
winer. Myron (1971), political participation in crises and sequences in political development, Princeton: Princeton u. p.
Al-Aswany (2011), On The satate of Egypt: The Issue that caused the Revolution. cairo; The American University in Cairo Press
Egypt’s Economy in the Transition period; Chatham House Egypt Dialogue Workshop: Egypt in Transition,28september 2011. Available at: http: //www. chathamhouse. org/publications/ papers/view/180929 [last access 4 Jun2012]
G. Amin (2011), Egypt in The Era of Hosni Mubarak ,1981-2011. Cairo: American University Prss.
Goldeston, a (2011), Understanding the Revolution of 2011: Weakness and Resiliece in Middle Eastern Autocracies; In: Council on Foreign Relation.
S, Amin (2011), An Arab Springtime. Monthly Review, [online] 2JunAvailable at: http: //monthlyreview. org/commentary/2011-a-arab-springtime [last accessed 4 June 2012]