نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم‌سیاسی دانشگاه یزد

چکیده

هدف اصلی این پژوهش پرداختن به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) به عنوان یکی از کنش­گران جدید در روابط بین­الملل از منظری متمایز است. در واقع با بررسی ادبیات موجود و تقسیم این ادبیات بر اساس نام گذاری نویسنده به ادبیات علی/ تبیینی، اندیشه­ای/ تکوینی، مقایسه­ای/ تطبیقی، سنجش محور و آینده پژوهی می­توان به این جمع­بندی رسید که هیچ یک از این ادبیات برای فهم کنش­گری داعش به منظور مقابله با آن، به این پدیده از منظر مفاهیم رشته­ی روابط بین­الملل با تأکید بر تحول مفاهیم این رشته (وجه تمایز این پژوهش با سایر آثار) توجه نکرده­اند. بنابراین این پژوهش با گشودن پنجره­ای جدید در حوزه­ی مطالعاتی مربوط به داعش بر آن است تا این پدیده را از منظر برخی از مفاهیم روابط بین­الملل همچون بازیگر، قدرت، امنیت، هویت و جهانی شدن مورد بررسی قرار دهد. از این رو در پاسخ به سؤال چگونگی فهم ماهیت کنش‏گری داعش، فرضیه­ی اصلی این مقاله آن است که برای فهم کامل کنش‏گری این پدیده به منظور اتخاذ اقدامات بازدارنده در قبال آن، هم جامعه‏ی علمی و هم جامعه­ی بین­المللی بایستی به طور هم زمان آن را از منظر مفاهیم گوناگون روابط بین­الملل مورد بررسی و فهم قرار دهد. این پژوهش یک پژوهش توصیفی/ تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات در آن بر اساس جمع آوری داده­های مجازی و استنادی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) from the Perspective of Concepts of International Relations

نویسنده [English]

  • Elhame Rasooli Saniabadi

. Asistant Profesor, Department of Political Sciences, Yazd University, Yazd, Iran

چکیده [English]

The main aim of this paper is the study of Islamic State of Iraq and Syria (ISIS) from the perspective of the concepts of international relations. As the one of the important actors in the international politics, ISIS needs to be paid attention from different points and we do it in this paper. We attempt to study ISIS from the view of the concepts such as actor, security, power, identity, ontological security and globalization.
For this aim in the first part of this paper we study the concept of state in the international law and we will conclude that we cannot consider ISIS as a state. So it is in governmental actor. Then we study ISIS as a social movement and an anti system movement. In the second part of this paper we study the concept of power in ISIS from the perspective of discursive power and coercive power. In the third part of this paper we study the concept of ontological security in ISIS and finally we study the concept of globalization and its relation to ISIS.  The main question in this paper is how we understand ISIS from the perspective of concepts in international relations. We will conclude if the international society wants to deter ISIS, it should understand the relation between ISIS and concepts in international relations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ISIS
  • International Relations
  • Security
  • Power
  • Identity
آذین، احمد و علی سیف زاده. (1394). «بررسی زمینه های ظهور اجتماعی و سیاسی داعش در خاورمیانه»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 29، ش 4، صص 27-50.
آرنت، هانا. (1366). توتالیتاریسم: حکومت ارعاب و کشتار و خفقان، مترجم: محسن ثلاثی، تهران: جاویدان.
ابراهیم نژاد، محمد. (1393). داعش: دولت اسلامی عراق و شام، قم: انتشارات دارالعلام.
احمدوند، سلمان و ایمان احمدوند. (1394). «بازخوانی رهیافت های تبیین گر تروریسم (رویکرد ترکیبی) مطالعه موردی داعش»، مجله سیات دفاعی، سال 23، ش 90، صص 141-174.
استیل، برنت. (1392). امنیت هستی شناختی در روابط بین الملل، مترجمان: جلال دهقانی فیروزآبادی، فرزاد رستمی و محمدعلی قاسمی. تهران: مطالعات راهبردی.
اشرف نظری، علی و عبدالعظیم السمری. (1393). «بازخوانی هویت دولت اسلامی عراق و شام (داعش): فهم زمینه های فکری و سیاسی/ اجتماعی»، فصلنامه علوم سیاسی، سال 17، ش 68، صص 75- 108.
امینیان، بهادر و حسام الدین زمانی. (1393). «داعش: پیوند سلفیت تکفیری و بعثی گرایی»، فصلنامه آفاق امنیت، سال 7، ش 23، صص 133-149.
امینیان، بهادر و حسام الدین زمانی. (1395). «چهارچوبی نظری برای تحلیل رفتار گروه داعش»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی، ش 26، صص 1-26.
باقری دولت آبادی، علی. (1395). «تاکتیک های جنگ روانی داعش»، فصلنامه پژوهش های ارتباطی، سال 23، ش 1،صص 115-131.
باقری دولت آبادی، علی و جعفر نوروزی نژاد. (1394). «کاستی های نرم افزاری امنیت در عراق و قدرت یابی گروه تروریستی داعش»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 4، ش 16، صص 31-55.
ببری، نیکنام. (1393). تروریسم و جهانی شدن ارتباطات، تهران: ابرار معاصر.
البکری، عبدالرحمن. (2015). داعش و مستقبل العالم، المان: دارالغرباء.
بوزان، بری. (1390). ایالات متحده و قدرت های بزرگ، مترجم: عبدالمجید حیدر.، تهران: مطالعات راهبردی.
بیلیس، جان  و استیو اسمیت. ( 1383).جهانی شدن سیاست (جلد ۱): روابط بین‌الملل در عصر نوین (زمینة تاریخی، نظریه‌ها، ساختارها و فرآیندها)، مترجم: ابوالقاسم راه چمنی و دیگران، تهران: ابرار معاصر.
تاجیک، محمدرضا. (1387). «رسانه و بحران در عصر فراواقعیت»، پژوهش های ارتباطی، دوره 15، ش 56.
توکلی، سعید. (1393 ). «القاعده، داعش: افتراقات و تشابهات»، فصلنامه آفاق امنیت، سال 7، ش 23، صص 151- 195.
حاتمی، محمدرضا. (1394). «شکل گیری داعش در کانون پویش جهانی شدن» فصلنامه پژوهش های روابط بین الملل، ش 30، 147- 169.
رحیمی، حسن و نجف شیخ سرایی. (1394). «خشونت نمادین در فراروایت غربی بنیادگرایی اسلامی» فصلنامه علوم سیاسی، سال 18، ش 72، صص 23- 42.
رسولی ثانی آبادی، الهام .(1393). درآمدی بر مهم ترین مفاهیم روابط بین الملل، تهران: تیسا.
زمانی، سیدقاسم. (1394). «ماهیت حقوقی داعش در حقوق بین الملل: دولت یا بازیگر غیردولتی»، فصلنامه دولت پژوهی، سال 1، ش 1، صص 113-131.
سلیمی، حسین. (1386). نظریه های گوناگون درباره جهانی شدن. تهران: سمت.
سمیعی اصفهانی، علی رضا و محسن شفیعی سیف آبادی. (1394). «آینده گروه های تکفیری و راهکارهای ثبات بخش سوریه و عراق»، فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، سال 4، ش 14، صص 200-227.
سمیعی اصفهانی، علی رضا و محسن شفیعی سیف آبادی. (1394). «تحلیل گفتمانی جهانی شدن و ظهور اسلام سیاسی سلفی/جهادی در خاورمیانه عربی»، فصلنامه پژوهش های سیاست اسلامی، سال 3، ش 7، صص 90- 113.
شهنازی، روح اله. (1394). «اقتصاد سیاسی شکل گیری گروه های تروریستی در ایران و جهان اسلام و نقش مجتمع های نظامی- صنعتی آمریکا»، دو فصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، س 12، ش 24، صص 33-60.
صادقی، سید  شمس الدین، مسعود اخوان کاظمی و محمدکریم محمدی. (1394). «واکاوی گفتمان تکفیری سلفی گری در جهان اسلام»، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال 9، ش 32، صص 105- 128.
صالحی، سید جواد و فاتح مرادی نیاز. (1394). «پیامدهای ظهور داعش بر ژئوپلیتیک خاورمیانه»، فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، سال 5، ش 1، صص 103-127.
غفاری هشتجین، زاهد و قدسی علیزاده. (1393). «مولفه های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 3، ش 11، صص 89-111.
فی، برایان. (1381). فلسفه امروزین علوم اجتماعی: نگرشی چندفرهنگی، مترجم: خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
فیرحی،  داوود. (1393). «جریان شناسی اسلام سیاسی معاصر»، پارسینه، 8 آذر.
فیرحی، داوود. (1389). «بنیادگرایی»، مهرنامه، سال 1، ش 2، صص 108-112.
قادری، حاتم. (1385). اندیشه سیاسی در اسلام و ایران، تهران: سمت.
کاستلز، امانوئل. (1380). عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه، فرهنگ، قدرت هویت، مترجم: حسن چاوشیان، تهران: طرح نو.
کاستلز، مانوئل. (1380).  قدرت هویت، مترجم: حسن چاوشیان. تهران: انتشارات نو.
کریمی مله، علی و رضا گرشاسبی. (1394). «بررسی چرایی پیوستن جنگجویان خارجی به داعش»، فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، سال 5، ش 1، صص 155-179.
کسرایی، محمدسالار و سعیده داوری مقدم. (1394). «برآمدن داعش در خاورمیانه: تحیلی جامعه شناختانه»، فصلنامه روابط خارجی، سال 7، ش 1، صص 191-216.
کک دین، نگوین. (1382). حقوق بین الملل عمومی، مترجم: حسن حبیبی، تهران: اطلاعات.
گریفیتس، مارتین. (1388).  دانشنامه روابط بین الملل و سیاست جهان، مترجم: علی رضا طیب، تهران: نشر نی.
لینکلیتر، اندرو. (1386). «مرحله بعدی در نظریه روابط بین الملل از دیدگاه نظریه انتقادی» در اندرولینکلیتر، نوواقع گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی، مترجم: علی رضا طیب، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، صص 211- 253.
مشیرزاده، حمیرا. (1384).  تحول در نظریه‎های روابط بین‎الملل. تهران: سمت.
میریوسفی، علی رضا (1395) «تناقضات راهبرد ضد داعش ایالات متحده آمریکا و موضوع همکاری با ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال 8، ش 1، صص 31-59.
میریوسفی، علی رضا و حسین غریبی. (1395). «خشونت هویتی و سیر تطور اندیشه های جهادی تکفیری در خاورمیانه 1980-2015»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 5، ش 1، صص 168-198.
ناوشکی، حسین و قدرت احمدیان. (1394). «عوامل قدرت یابی داعش در عراق»، فصلنامه علوم سیاسی، سال 18، ش 72، صص 43- 67.
نبوی، عبدالامیر و علی نجات. (1393). «جریان شناسی گروه های نوسلفی سوریه بر اساس تحلیل گفتمان»، فصلنامه پژوهش های سیاسی جهان اسلام، سال 4، ش 4، صص 129-162.
نیاکویی، امیر. (1394). «بررسی عوامل گسترش جریانات تکفیری در خاورمیانه (2011-2015)»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 4، ش 4، صص 104-128.
واعظی، محمود. (1389).  هویت جمعی و همگرایی اروپایی، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
ونت، الکساندر. (1384).  نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل، مترجم: حمیرا مشیرزاده. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
هابرماس، یورگن. (1375). نقد در حوزه عمومی، مترجم: حسین بشیریه، تهران: نشرنی.

Aust, Anthony. (2010). Handbook of International Law, Cambridge.

Barnet, M and R Duall. (2006). “Power in International Politics”, International Organization, No 59,39-75.
Barrett, Richard. (2014). The Islamic State, New York: The Soufan Group, November.
Cox, R. (2004). “Civilizations and the 21St Century” in Globalization and Civilizations, London: Rout ledge.
Dabiq. (2014). “The Return of the Khilafah”, Dabiq Issue 1, Available at: archive.org/details/DABIQ1.Rumsfeld 2006.
Dabiq. (2014). “The Failed Crusade”, Dabiq issue 4 Available at: archive.org/details/DABIQ4.
Dorothy, Zirkle. (2007). Arab Nationalism Versus Islamic Fundamentalism as a Unifying Factor in the Middle East, Boston College.
Fearon, J and Wendth, A. (2005). “Rationalism V. Constructivism: A skeptical View”, in Handbook of International Relation, London: Sage Publication.
Giddenes, A. (1994). Risk, Trust and Reflexivity, CA: Stanford University Press.
Giddenes, Anthony. (1991).  Modernity and Self Identity: Self and Society in the Late Modern Age, Cambridge: Polity.
Gill, S. (1993). “Epistemology, Ontology and Italian School,” in Stephen Gill (ed.), Gramsci, Historical Materialism and International Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
Gunaranta, M. (2002). Inside Al-Qaeda: Global Network of terror, New York: Columbia University Press.
Herta, Laura Maria. (2012). “Review of Ontological Security in International Relation,Self- Identity” , Romanian Review of International Studies ,Vol 12. NO 2.
Hertz, J. (1950). “Idealist Internationalism and the Security Dilemma”, World Politics, Vol 2, No 2.
Huntington, Samuel P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of the World Order. New York: Simon and Schuster.
Kfir, Isaac. (2014). Social Identity Group and Human (In)Security: The Case of Islamic State in Iraq and the Levant (ISIL), Institute for National Security and Counterterrorism (INSCT).
koopmanse.r. (2015). "Religious Fundamentalism and Hostility against Out-groups: A Comparison of Muslims and Christians in Western Europ", Journal of Ethnic and Migration Studies, Vol. 41, No. 1, 33–57.