نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم

چکیده

  درک وتببین تئوریک دولت مهم­ترین عنصر در اندیشه سیاسی است.بدون درک تئوریک از دولت داشتن نظام دموکراتیک ممکن نیست. باتوجه به این که تئوری­های مختلفی درباب دولت وجود دارد سوال اصلی این پژوهش این است که دولت مورد نظر  اسلام­گرایان درون کدام یک از تئوری‌های دولت می‌گنجد یا به کدام یک از آنها نزدیک‌تر است؟ فرض ما در این پژوهش این است که ایده دولت در اندیشه بنیادگرایی اسلامی با نظریه دولت مطلقه قرابت بیشتری دارد.یه عبارت دیگر در بسیاری از مولفه ها برداشت اسلام­گرایان از دولت به مولفه­های نظریه دولت مطلقه نزدیک است. برای بررسی این موضوع از روش توصیفی وتحلیلی ومقایسه­ای استفاده کرده­ایم .در این مقاله مولفه­های رویکرد اسلام گرایی به دولت با نظریه دولت مطلقه  براساس معیارهایی چون نوع برداشت از حاکمیت، پایه‌های حاکمیت و مشروعیت، مصلحت دولت،حق الهی حکومت ،مبنا ومحدوده مالکیت ،مفهوم  ومحدوده قانون وقانونگذاری، اهداف دولت، قلمرو دولت بررسی گردیده ودرپایان هم نسبت این برداشت­ها با دولت مدرن مود بررسی قرار گرفت از این جهت که دولت مدرن مهم ترین قالب دولت دموراتیک بوده است.مفروض اساسی ما دراین پژوهش این است که زمانی که از ایده دولت در نزد اسلام گرایان اسلامی سخن می‌گوییم، بدین معنا نیست که آنان تئوری منسجم و ساخته و پرداخته‌ای درباب دولت دارند، بلکه باید از ترکیب دیدگاه‌های آنها ،ارتباط و نزدیکی آن را با یکی از تئوری‌های دولت مورد سنجش و مطالعه قرار دهیم. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection on Islamism Approach to State from the Perspective of the Absolute State Theory

نویسنده [English]

  • Maghsood Ranjbar

Assistant Professor, Department of political sciences, Qom Branch,, Islamic Azad University, Qom, Iran

چکیده [English]

   The perception and expression of state is the most important element in political thought. It is impossible to have a democratic system without a theoretical perception of state. Due to the fact that there are many different theories concerning state, the principal question of this research is as: within which of the theories of state does the state considered by the Islamic fundamentalists lie or to which of them is nearer? In this research, our assumption is that the theory of state from an Islamic fundamentalism point of view has more proximities to the theory of absolute state. In other words, in many features, the perception of the Islamic fundamentalists of state is near to the features of the theory of absolute state. In order to survey this subject matter, we have used a descriptive, analytical and comparative method. In this essay, the features of the Islamic fundamentalism approach to state have been surveyed with the help of the theory of absolute state based on such criteria as the kind of perception of authority, the bases of authority and its legitimacy, the expediency of state, the divine right of ruling, the base and realm of ownership, the concept and realm of the law and legislation and the goals of state and its realm. In the end, the relation of these findings and perceptions with the modern state has been studied, since the modern state has been the most important form of a democratic state.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theory of the State
  • The Absolute State Theory
  • islamism
  • Fundamentalism
  • The Transition to Democracy
آرنت، هانا.(1363). توتالیتاریسم،ترجمه محسن ثلاثی،تهران،جاویدان.
اسکینر،کوئنتین.(1393). بنیاد های اندیشه سیاسی مدرن،ج دوم، ترجمه کاظم فیروزمند،تهران،نشرآگه.
باربیه، موریس .(1383).مدرنیته سیاسی، ترجمه عبدالوهاب احمدی، تهران، نشر آگه.
بشیریه حسین.(1378).جامعه مدنی وتوسعه سیاسی در ایران، تهران، موسسه نشر علوم نوین.
پانوسی، استفان.(1356). تاثیر فرهنگ وجهان بینی ایرانی بر افلاطون، تهران، انجمن حکمت و فلسفه.
پوپر، کارل. (1382). جامعه باز و دشمنان آن، عزت الله فولادوند، تهران،  انتشارات خوارزمی.
توحید فام، محمد. (1381 ). (به اهتمام) فرهنگ در عصر جهانی شدن چالشها و فرصتها، تهران، انتشارات روزنه.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). ولایت فقاهت و عدالت، قم نشر اسراء ، چاپ دوم .
حائری یزدی مهدی.(1995). حکمت وحکومت، لندن انتشارات شادی.
حجاریان، سعید.(1380). از شاهد قدسی تا شاهد بازاری، تهران، طرح نو.
حقیقت، سید صادق.(1395). سیاست اندیشی در حوزه اندیشه سیاسی اسلام، تهران، نشرکویر.
خمینی(امام)، روح الله.(1361). صحیفه نور، تهران، مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
حسن عباس، حسن.(1412  ). الصیاغه المنطقیه للفکرالسیاسی الاسلامی، بیروت، دار العالمیه للطباعه والنشر.
رجایی، فرهنگ.(1373). اندیشه سیاسی در شرق باستان، تهران، نشر قومس.
جعفر سبحانی .( 1365). قانونگذاری در حکومت اسلامی، قم، انتشارات موسسه امام صادق.
سعید،بابی هراس.(1379). بنیادین: اروپامداری وظهوراسلام‌گرایی،ترجمه غلامرضا جمشیدیهاوموسی عنبری،تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
میرموسوی، سیدعلی.(1384). اسلام، سنت، دولت مدرن: نوسازی دولت و تحول دراندیشه سیاسی معاصر شیعه، تهران، نشرنی.
شمس الدین، محمدمهدی. (1375). نظام حکومت ومدیریت دراسلام، ترجمه مرتضی آیت الله زاده، تهران،  دانشگاه تهران.
طباطبایی، جواد.(1382). جدال جدید و قدیم، تهران، انتشارات موسسه پژوهشی نگاه معاصر.
عمید زنجانی، عباسعلی.(1368). فقه سیاسی اسلام، تهران، جلد اول، امیر کبیر.
فارابی، ابونصر.(1361). اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران،  کتابخانه طهوری.
فارابی، ابونصر.(1384 ). سعادت از دیدگاه فارابی(ترجمه دو رساله از فارابی)ترجمه  علی اکبر جباری مقدم، قم، الهدی.
فیرحی، داوود.(1383). قدرت دانش مشروعیت، تهران، نشر نی.
فیرحی، داوود.(1388). تاریخ تحول دولت در اسلام، قم ،انتشارات دانشگاه مفید.
فیرحی،داوود.(1382). نظام سیاسی ودولت دراسلام، تهران، انتشارات سمت.
کاتوزیان، محمد علی.(1383). تضاد جامعه و دولت در ایران، ترجمه علی رضا طیب، تهران، نشر نی.
کدیور، محسن.(1387). نظریه های دولت در فقه شیعه، تهران، نشرنی.
کپل، ژیل.(1369). پیامبر وفرعون، ترجمه حمید احمدی، تهران،  نشر کیهان.
لمبتون، آن.(1359 ). نظریه دولت در ایران، (به کوشش چنگیز پهلوان)، تهران، کتاب آزادی.
مصباح یزدی، محمد تقی.(1378). نظریه سیاسی اسلام، قم، انتشارات موسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی.
معینی علمداری، جهانگیر.(1389).روش شناسی نظریه های جدید در سیاست، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
میرسپاسی، علی.(1383 ). دموکراسی یا حقیقت، تهران، طرح نو.
میرموسوی، سیدعلی.(1384). اسلام، سنت، دولت مدرن: نوسازی دولت وتحول دراندیشه سیاسی معاصر شیعه، تهران، نشرنی
وینسنت، اندرو. (1378). نظریه های دولت، ترجمه حسین بشیریه، تهران، نشرنی.