سیاست جنسیت در ایران معاصر: نقش دولت در تغییر وضعیت و حقوق زنان (1392-1270)

الهه صادقی

دوره 7، شماره 27 ، آبان 1400، ، صفحه 59-87

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.43143.710

چکیده
  سیاست جنسیت در ایران معاصر نوسان­های فراوانی به خود دیده اما در مجموع تغییرات قابل ملاحظه­ای را در وضعیت زنان به­همراه داشته ­است. پرسش مقاله معطوف به عوامل سیاسی و بویژه نقش­ دولت در این تغییرات است. مقاله با استفاده از روش تاریخی-تطبیقی نشان می‌دهد که سیاست جنسیت در ایران معاصر از سه متغیر «قدرت جنبش زنان»، «گرایش­های ...  بیشتر

دولت محدود؛ بازخوانی سیاست «سلطه و تغییر» در دوره پهلوی دوم بر پایه نظریه جول.اس میگدال

علیرضا سمیعی اصفهانی

دوره 8، شماره 30 ، شهریور 1401، ، صفحه 59-92

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.69992.1321

چکیده
   هدف اصلی پژوهش پیش رو، واکاوی و بازخوانی تکه­ای از تاریخ «سلطه و تغییر» در ایران در دو دهه 1340و 1350 شمسی است که در عمل می­توان گفت بازنمود یا آیینه تمام­نمایی از کلیت مناسبات دولت – جامعه در بستر سیاست­های «نوسازی و اصلاحات» در تاریخ ایران معاصر به شمار می­رود. بررسی قابلیت ارائه «استراتژی بقای جدید»، ظرفیت ...  بیشتر

دولت
آموزش و نوسازی ایران در دولت پهلوی اول

مجید استوار

دوره 9، شماره 34 ، تیر 1402، ، صفحه 59-97

https://doi.org/10.22054/tssq.2023.71214.1359

چکیده
  هرچند تماس ایران با تحولات جهان غرب را می‌توان در سفرنامه‌های اروپایی ایرانیان در دوره صفویه و قاجار جستجو کرد اما آشنایی بُن فکنانه ایرانیان با غرب به دوران جنگ ایران و روس بازمی‌گردد. پس از جنگ ایران و روسیه در قرن نوزدهم میلادی، زمینه آشنایی ایرانیان با غرب در ابعاد مختلف فراهم شد. اصلاح‌گران ایرانی به‌منظور آشنایی ایرانیان ...  بیشتر

دولت‌ها و مسئولیت اجتماعی‌نهادی صلح‌سازی در جوامع چندفرهنگی

مجتبی مقصودی

دوره 8، شماره 29 ، خرداد 1401، ، صفحه 60-85

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.67403.1244

چکیده
  جنگ و صلح واقعیت همه جوامع بشری و از جمله جوامع چندفرهنگی با محوریت نهاد دولت است. اینکه آیا صلح محصول عمل دولت‌هاست یا خیر؟ و صلح واقعیتی سیاسی و امری ساخته شدنی است یا امری ناخودآگاه و فرض گرفتنی؟ همه این پرسش­ها تلاش دارند تا نقش دولت‌ها را بعنوان بزرگترین نهاد سیاسی رسمی در امر صلح مورد بررسی قرار دهند. در هر سمت از این پرسش‌ها، ...  بیشتر

تحلیلی بر دولت ورشکسته در لیبی

عنایت اله یزدانی؛ مصطفی قاسمی

دوره 2، شماره 6 ، شهریور 1395، ، صفحه 61-96

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.4752

چکیده
  با شروع بیداری اسلامی در تونس، کشورهای مستعد بحران نظیر لیبی نیز با روند بیداری مواجه شدند. بعد از 9 ماه جنگ و درگیری بین نیروهای قذافی و انقلابیون، در مرداد سال 1390 انقلابیون پیروز شدند. بعد از پیروزی، مرحله‌ی جدیدی در حیات سیاسی و اجتماعی این کشور آغاز شد. البته در این کشور نه‌تنها یک دولت قدرتمند و مردمی شکل نگرفت؛ بلکه تا تشکیل دولت ...  بیشتر

تاریخ
مفهوم دولت کارآمد در قوانین‌الوزاره ابوالحسن ماوردی (د.450ق): با نگاهی به رهیافت مفهومی توماس اسپریگنز

علیرضا اشتری تفرشی

دوره 9، شماره 36 ، بهمن 1402، ، صفحه 61-98

https://doi.org/10.22054/tssq.2024.74200.1423

چکیده
  قوانین‌­الوزاره یکی از آثار ابوالحسن ماوردی، اندیشمند سیاسی سده پنجم هجری است که در آن به­جای مبانی نظری سیاست، به ارائه تصویری از ساختارهای حیاتی دولتی کارآمد پرداخته است؛ کاویدن زمینه­‌های رابطه متغیّرهای فعال در اندیشه و زمانه نگارنده با محتوای این اثر، مساله اصلی پژوهش حاضر است. به‌­رغم اهمیت قوانین­الوزاره در میراث ...  بیشتر

تحلیلی از اقدامات نهادی- اقتصادی دولت طی چهار دهه 1320 تا 1350 ﻫ.ش

ابراهیم التجائی

دوره 2، شماره 5 ، خرداد 1395، ، صفحه 63-99

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.4153

چکیده
  در میان طیف گسترده دیدگاه‌های موجود در خصوص نقش دولت در اقتصاد، یک دیدگاه میانه مهم‌ترین اولویت دولت در اقتصاد را ایجاد زیربناهای نهادی معرفی می‌کند. این نقش مهم دولت در کشورهای در حال توسعه و به‌ویژه کشورهای وابسته به درآمدهای نفتی، بسیار حیاتی‌تر از کشورهای توسعه یافته است. در ایران آغاز سده چهاردهم ﻫ.ش بسیاری از موانع رشد به‌وضوح ...  بیشتر

کرونا و مساله دفاع از امر غیرقابل دفاع؛ ضرورت حفظ و همراهی با نهاد دولت در وضعیت پاندمی از منظر آلن بدیو

رز فضلی؛ محسن علیحیدری

دوره 6، شماره 22 ، شهریور 1399، ، صفحه 63-105

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.53939.947

چکیده
  پس از اپیدمی ویروس کرونا از ماه‌های آغازین سال 2020 در جهان؛ آلن بَدیـو، فیلسوف مارکسیست فرانسوی، طی مقاله‌ای تلاش کرد از جانب دولت به مسئله نگاه کند و بیان داشت دولت بورژوازی باید در حالیکه به منافع طبقاتی خود اهمیت می‌دهد، به منافعی عمومی‌تر نیز نظر کند و این بزنگاه را چون بزنگاه رویارویی با دشمنی عمومی دید. تلاش واقع بینانه‌ این ...  بیشتر

دین و دولت از نگاه توماس آکوئیناس و خواجه نصیر الدین طوسی

بهروز صدقی شامیر

دوره 7، شماره 26 ، شهریور 1400، ، صفحه 63-90

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.57918.1044

چکیده
  از آنجا که خواجه نصیر  الدین طوسی و توماس آکوئیناس  هر دو فیلسوف و متکلم برجسته از دو دین ابراهیمی ( اسلام  و مسیحیت)، عقلگرا، تحول خواه، و از قضا هردو همعصر بوده و در آثار خود به مبحث دین و دولت پرداخته ‌اند، این پرسش قابل طرح‌است که آیا از دیدگاه این دو متفکر  تشکیل دولت و اداره آن، منحصرا امری دینی- الهی‌است یا امری طبیعی ...  بیشتر

نقش مدیریت کوانتومی در حرکت به سمت حکمرانی هوشمند فرهنگ شهری در دولتهای محلی

سید جلال الدین فرجی

دوره 8، شماره 32 ، دی 1401، ، صفحه 63-96

https://doi.org/10.22054/tssq.2023.69353.1286

چکیده
  امروزه رشد شتابان شهرها و مهاجرت های گسترده به سوی آنها زمینه تنوعات فرهنگی گسترده را در محیط های شهری به دنبال داشته است و این مسئله دولتهای محلی که مسولیت مدیریت شهرها را بر عهده دارند را با مشکلی جدی مواجه ساخته است به همین سبب است که مدیریت شهری در شهرهای بزرگ دیگر قادر نخواهد بود با روش های سنتی و معمول گذشته در ارائه خدمات یکسویه ...  بیشتر

فراترکیب نقاط ضعف و تسهیل کننده‌های برنامه‌های توسعه ملی

حمید سجادی

دوره 3، شماره 10 ، شهریور 1396، ، صفحه 65-108

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.14044.130

چکیده
  ارزیابی برنامه­های توسعه ایران جهت رفع موانع و تحقق اهداف برنامه­های توسعه، موضوع پژوهش گستره وسیعی از مقالات و تحقیقات بوده است. با توجه به حجم زیاد مطالعات ارزیابی برنامه­های توسعه از یکسو و گوناگونی­ها در نتایج تحقیقات از سوی دیگر، روش فراترکیب به منظور تجزیه و تحلیل نظام­مند گستره وسیع نتایج پژوهش­ها اتخاذ شد. در این ...  بیشتر

تطورات تصور مشروعیت دولت در فضای پسامشروطه (بررسی موردی تلقی روحانیت از سلطنت)

رضا سلیمانی

دوره 4، شماره 13 ، خرداد 1397، ، صفحه 69-104

https://doi.org/10.22054/tssq.2018.8755

چکیده
  تحلیل سیاسی جامعه­ی معاصرِ ایران، نشان می‌دهد شناخت تاریخ تحولات خِرَد حکومتی(تصور معقول از دولت) در فهم ذهنیت نیروهای اجتماعی در قبال حکومت تأثیر جدی دارد. مشروطه­ی ایرانی توانست اولین تردیدها را درباره­ی دولت سلطنتی به وجود آورد و نگره‌های سنتی را درباره­ی مشروعیت دولت زیر سئوال ببرد. با این وجود، بی‌نظمی/آشوب‌های اجتماعی ...  بیشتر

ملازمت دولت و عدالت در فلسفه سیاسی

مهدی نصر

دوره 4، شماره 14 ، شهریور 1397، ، صفحه 69-102

https://doi.org/10.22054/tssq.2018.9075

چکیده
  امروزه «عدالت»، گو آن‌که هنوز جایگاهی در میان برخی از فلاسفه سیاسی دارد، اما در کشاکش مباحث اقتصادی نولیبرال و سیاست‌های بین‌المللی قدرت‌های بزرگ تقریباً به فراموشی سپرده شده؛ «دولت» اما وضعیت بهتری دارد. این مقاله سعی دارد با استفاده از روش تبارشناسی تلازم این دو مفهوم و نه الزاما این‌همانی آنها در خاستگاه خود را به ...  بیشتر

خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی؛ بحران دولت ملی و نظم منطقه‌ای

مجید روحی دهبنه

دوره 3، شماره 12 ، اسفند 1396، ، صفحه 71-105

https://doi.org/10.22054/tssq.2018.8387

چکیده
  خاورمیانه و به­ویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر می‌شد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایه­ی‌ یک نظم منطقه‌ای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروه‌های تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنه­ی بازی خاورمیانه، ...  بیشتر

تاثیر کیفیت حکمرانی بر کارآفرینی در گروه کشورهای منتخب: رهیافت داده های پانل

پروانه سلاطین

دوره 5، شماره 20 ، اسفند 1398، ، صفحه 71-103

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.33966.525

چکیده
  در دهه‌های اخیر، مطالعات مربوط به نقش دولت در اقتصاد از مباحث مربوط به اندازه دولت و وظایف آن به مقوله کیفیت دخالت دولت معطوف گشته است. این تغییر نگاه به مقوله دولت در اقتصاد، موجب ارائه دیدگاه جدیدی تحت عنوان حکمرانی خوب گشته است. حکمرانی خوب نیازمند رویکردی گسترده نسبت به مشارکت طیف وسیعی از گروه‌ها شامل دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی ...  بیشتر

تحولات هسته‌ای ایران و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران (بررسی نظر کارشناسان سیاسی با تکنیک دلفی)

علی عباسی شوازی

دوره 2، شماره 7 ، آذر 1395، ، صفحه 73-94

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.6779

چکیده
  حدود 14 سال از طرح پرونده هسته‌ای ایران در نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌گذرد و این موضوع یکی از مهم‌ترین مسائل داخلی برای ایران و بین‌المللی، برای کشورهای درگیر  بوده است. سوال اصلی این تحقیق، تاثیر تحولات هسته‌ای بر امنیت جمهوری اسلامی ایران است. برای پاسخ به این سوال ...  بیشتر

پیامدهای توزیع زمین و آب در ساخت سیاسی- اجتماعی ایران «مطالعه موردی: اواسط عهد ناصری تا انقلاب مشروطه»

شایان کرمی

دوره 4، شماره 16 ، اسفند 1397، ، صفحه 73-108

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.9592

چکیده
  این مقاله قصد دارد ضمن تحلیل پیامدهای توزیع منابع طبیعی (زمین و آب) در ساختار سیاسی و اجتماعی، نظریه رانت­داری را به‌مثابه رهیافتی بدیل برای تبیین پاره­ای از رخدادهای تاریخی و مسائل سیاسی و اجتماعی ایران ارائه کند. مسئله اصلی مقاله تبیین پیامدهای توزیع اصل منابع طبیعی در ایران دورۀ قاجاریه است. داده‌ها از آرشیو اسناد ملی و سایر ...  بیشتر

تحوّل در حاکمیت سیاسی و نظام دیوانی اُزبکان ماوراءالنهر(فرارود) از (قرن 9 ـ 13ق./ 15ـ19م. )

سیده فهیمه ابراهیمی

دوره 6، شماره 24 ، بهمن 1399، ، صفحه 73-101

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.50813.841

چکیده
  تاریخ سیاسی و اجتماعی ماوراءالنهر(فرارود) در دوره اسلامی، بزنگاههایی از تصادم دو زیست جهان بدوی و حضری دارد که یکی از متأخرین آنها، برهة قدرت گیری و حاکمیت صحراگردان ازبک و مهاجرت گستردة آنها به قلمرو جهان ایرانی و در نهایت شکل گیری ساختار سیاسی و اداری دوگانه (ایلیاتی ـ حضری) بود. در نوشتار حاضر با بکارگیری رویکرد جامعه شناسانة وبری(نظریة ...  بیشتر

دولت
کاربست نظریه‌ی "دولت طبیعی" نورث و همکاران برای تفسیر تحولات دولت صفوی از شکل‌گیری تا اوج

مظاهر ضیایی

دوره 10، شماره 38 ، شهریور 1403، ، صفحه 75-120

https://doi.org/10.22054/tssq.2024.79699.1516

چکیده
   هدف این مقاله استفاده از نظریه‌ی "دولت طبیعی" نورث و همکاران برای ارائه تفسیری نو از تحولاتی است که طی آن فرقه صفویه به دولتی بزرگ در زمان عباس‌اول تبدیل که بادوام‌ترین دولت بعد از اسلام و شکل‌دهنده‌ی بسیاری ازنهادها و مرزهای ایران امروزی شد. نورث و همکاران "دولت طبیعی" را دولتِ جوامع با "نظم دسترسی محدود" نامیده‌اند، چون متداول‌ترینِ ...  بیشتر

نخبگان، ملی‌گرایی و دیاسپورای کرد

محسن دیانت

دوره 4، شماره 15 ، آذر 1397، ، صفحه 79-108

https://doi.org/10.22054/tssq.2018.9343

چکیده
  امروزه یکی از مباحث مهم در جامعه‌شناسی سیاسی، دیاسپورا و کارکرد‌های آن در راستای تقویت ناسیونالیسم قومی در جوامع متکثر می‌باشد. جامعه دیاسپورا به‌عنوان یک کارگزار استراتژیک، پیشتاز حرکت ملی‌گرایانه و خالق جایگاه راهبردی برای خلق گفتمان‌های ملی است. ساختار فرصت‌ها و ظهور الیت‌‌های کرد در دیاسپورا به‌عنوان کارگزاران اصلی تعارض ...  بیشتر

اندیشه سیاسی
الاهیاتِ سیاسیِ تکیه دولت

رضا جاوید

دوره 10، شماره 37 ، خرداد 1403، ، صفحه 79-108

https://doi.org/10.22054/tssq.2024.80135.1536

چکیده
  ناصرالدین شاه بعد از جنبشِ تنباکو به قدرتِ الاهیاتِ سیاسی در دستِ علما و مراجع دینی واقف شد. او که با سفر به فرنگ شیفته معماری مدرن هم شده بود تصمیم به ساختِ بزرگترین تالارِ نمایش نامه سوزناکِ ایرانی به نامِ " تکیه دولت" گرفت. این بنا، از مکانی صرف فراتر می رفت و از ساخت تا ویرانی اش در دوره پهلوی، حاملِ نشانه ها و دلالت های روشنی از الاهیاتِ ...  بیشتر

سویه‌ها‌ی غیر دموکراتیک فضای مجازی و ساختار سیاسی، اجتماعی دولت

حمیدرضا رحمانی زاده دهکردی

دوره 1، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 81-110

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.2453

چکیده
  هدف نخست نگارنده در  این مقاله، آن است که اهمیت نظری استدلال‌هایی را نشان دهد که له و علیه رابطه‌ی فضای مجازی و دموکراسی مطرح شده‌اند. هدف بعدی و مهم‌تر آن است که نشان دهد چرا هر دوِ این نگرش‌ها مسیر نادرستی را پیموده‌اند؛ بدین معنا که به‌جای آن‌که به ساختارهای اجتماعی و سیاسی جامعه نگاه کنند و محدودیت و بسط قدرت دموکراسی یا ...  بیشتر

نوستالژیا؛ مشروعیت و ضد مشروعیت در دولت پهلوی

مجتبی یاور

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 81-117

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.3947

چکیده
  تفسیر سیاست در دولت پهلوی، بر مبنای الگوی نوستالژیا، هدف این مقاله است. نوستالژیا، به­منزله موقعیتی بنیادین در حیات ذهنی انسان، می­تواند عرصه سیاسی را متأثر از مضامین و انگاره­های خود سازد. در این مقاله، با تمرکز بر دوره پهلوی، قصد داریم تا که نشان دهیم، مشروعیت، که از زمره مفاهیم اساسی مرتبط با سیاست است، ماهیتی عمدتاً نوستالژیک ...  بیشتر

کشمکش میان رویکرد تعقلی و تعبدی به فقه جزایی: درآمدی بر سیاست جنائی دولت در ایران

مهدی خاقانی اصفهانی

دوره 2، شماره 8 ، اسفند 1395، ، صفحه 81-115

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.7199

چکیده
  چالش تاریخیِ برهه­های اقتدارگرایی سیاسی در‌ ایران، بر ناکارآمدی سیاست جنایی کشورمان اثری پایدار داشته است. حقوق عمومی و خصوصاً سیاستِ جنایی در ‌ایران در هر دو منبعِ خود ـ برخی آموزه­های فقه شیعه و حقوقی غرب ـ به‌علت فقدان یک ارتباط فعال و مستمر میان آن منابع، از یکسو و واگرایی حوزه­های وسیعی از هنجارهای رسمی و غیر رسمی از دیگر ...  بیشتر

تاملی بررویکرد اسلام‌گرایی به دولت از نگاه نظریه دولت مطلقه

مقصود رنجبر

دوره 3، شماره 9 ، خرداد 1396، ، صفحه 81-119

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.15352.156

چکیده
    درک وتببین تئوریک دولت مهم­ترین عنصر در اندیشه سیاسی است.بدون درک تئوریک از دولت داشتن نظام دموکراتیک ممکن نیست. باتوجه به این که تئوری­های مختلفی درباب دولت وجود دارد سوال اصلی این پژوهش این است که دولت مورد نظر  اسلام­گرایان درون کدام یک از تئوری‌های دولت می‌گنجد یا به کدام یک از آنها نزدیک‌تر است؟ فرض ما در این پژوهش ...  بیشتر