%0 Journal Article %T تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدۀ معاصر %J دولت پژوهی %I دانشگاه علامه طباطبائی %Z 2476-2806 %A لشگری تفرشی, احسان %D 2019 %\ 02/20/2019 %V 4 %N 16 %P 39-72 %! تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدۀ معاصر %K حکمرانی %K تمرکز %K جغرافیای سیاسی %K ایران %R 10.22054/tssq.2019.9591 %X پس از روی کار آمدن رژیم پهلوی با شکل­گیری نظام حکومتی ملت پایه در ایران تنها الگوی حاکم در اداره سرزمین در ایران از منظر توزیع قدرت فضایی، نظام حکومتی متمرکز و یا بسیط بوده است. در شناخت علل تداوم الگوی حکمرانی متمرکز در ایران در سدۀ اخیر مباحث متعددی از منظر جامعه­شناسی و علوم سیاسی مطرح شده است. لیکن فرایندهای سیاسی از جمله نظام حکمرانی از ابعاد جغرافیایی نیز برخوردار بوده و هر پدیده ظهور یافته در یک کشور اعم از نظام حکمرانی، به‌طور مبنایی از ابعاد طبیعی و انسانی فضای جغرافیایی محل استقرار خود نیز تأثیر می‌پذیرد. در این راستا آراء جغرافیای سیاسی در برابر نظریاتی است که اعتقاد دارند جوامع در روند تکامل خود از مراحل یکسانی عبور می‌نمایند. در این مقاله کوشش شده است با رویکردی توصیفی - تحلیلی، اهم شاخص‌های جغرافیایی مؤثر در تداوم این الگو در ایران تبیین شده و نظرگاه جدیدی در خصوص شناخت تکوین حکمرانی متمرکز در کشور ارائه شود. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که بطئی بودن فرایند توزیع فضایی و ساختاری قدرت در ایران متأثر از عملکرد عواملی هم‌چون افزایش سهم درآمد نفت در تأمین هزینه‌های عمومی و تکوین ساخت دولت رانتیر، پراکندگی ناموزون منابع زیستی و نیاز اکولوژیک به نقش آفرینی بیشتر دولت متمرکز در ارتقای زیست‌پذیری مناطق نامستعد بوده است. %U https://tssq.atu.ac.ir/article_9591_933e412d3be65c5437593767e67ce25d.pdf