مجید روحی دهبنه
چکیده
خاورمیانه و بهویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر میشد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایهی یک نظم منطقهای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروههای تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنهی بازی خاورمیانه، ...
بیشتر
خاورمیانه و بهویژه جهان عرب از سال 2011 میلادی با دگرگونی و تحولات بسیاری مواجه شده است. این دگرگونی که از آن به «بهار عرب» و یا «بیداری اسلامی» تعبیر میشد، به جای ساخت دولتی نوین بر پایهی یک نظم منطقهای، با ورود متغیرها و عوامل متعددی چون گروههای تروریستی-تکفیری، پویش قومی کردها، پویش ترکیه در صحنهی بازی خاورمیانه، تلاش عربستان برای تغییر توازن قوا، دکترین اوباما و رقابتهای منطقهای، با موج نوینی از بحران و بیثباتی مواجه شده که در نوع خود بیسابقه مینماید. مسیر حوادث نشان میدهد که خاورمیانه پس از این اتفاقات، از آشفتگی زیادی در سطوح مختلف (داخلی، منطقهای و بینالمللی) رنج برده و بخش زیادی از این آشفتگی نیز به مسأله دولت و بحران دولت ملی مربوط میشود. بر این اساس، این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای، به دنبال تبیین تئوریک چرایی این آشفتگی و بیثباتی در خاورمیانه پس از تحولات 2011 میلادی بر آمده است. در این زمینه، با استفاده از رویکرد «مجموعهی امنیتی منطقهای» و سطوح تحلیل (داخلی، منطقهای و خارجی) مورد توجه این رویکرد، سعی دارد به صورت نظاممند آشفتگی دولتها، پویشهای منطقهای، الگوهای دوستی و دشمنی، رقابتها و ساختار قدرت در منطقه را تبیین و تحلیل نماید.