حکومت‌های قانون اساسی‌گرا: مطالعه قوانین‌اساسی و مفهوم آزادی‌های دوگانه

مسعود راعی دهقی؛ علیرضا اسدپورطهرانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1398

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.10034

چکیده
  با توجه به تحولات روابط اجتماعی در جوامع مدرن و بویژه اهمیت پیدا کردنِ محدودیت قدرت سیاسی حکومت‌ها، حق حاکمیت مردم و حمایت از حق‌‌های فردی و آزادی‌‌‌های عمومی به عنوان مبانی قانون‌ اساسی‌گرایی و حکومت قانون ‌اساسی‌گرا، به نظر می‌رسد که لازم است دسته‌بندی جدیدی از قوانین ‌اساسی که با حقوق ‌اساسی مدرن و قانون ‌اساسی‌‌گرایی ...  بیشتر

تهی شدن شأن ریاست جمهوریِ رئیس جمهور در اصلاحات سال 1368

آیت مولایی

دوره 8، شماره 29 ، خرداد 1401، ، صفحه 23-57

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.69191.1282

چکیده
  در حقوق اساسی هر کشوری، اصلاح قانون اساسی یکی از راه‌های برون­رفتِ کشور از موانع حقوقی است. در نتیجه ممکن است در محدوده قدرت مقامات عالی تغییراتی رخ دهد. در ایران نیز در سال 1368 اصلاحاتی در قانون اساسی رخ داد که حاصل آن جابجایی در برخی از صلاحیت­های مقامات عالی حکومت بوده است و پرداختن به آن از منظر حقوق اساسی امری شایسته است. از جمله ...  بیشتر

ماهیت پارلمانی یا ریاستی رأی اعتماد به هیات وزیران در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

جواد تقی زاده؛ سمانه تقی زاده چاری

دوره 8، شماره 29 ، خرداد 1401، ، صفحه 189-211

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.45061.740

چکیده
  اصل 87 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب سـال 1358 نخست وزیر منتخب مجلس را مسئول تشکیل هیات وزیران و اخذ رأی اعتماد برای وزیران از مجلس قرار داده بود. با تصویب ماده 1 قانون الحـاق موادی بـه آیین نامه داخلی مجلس راجع به تقـاضای رأی اعتمــاد و نحوه برگزاری آن مصوب 9/5/1363 نخست وزیر موظف شد هم در آغاز هر دوره از مجلس و هم در شرایط مقرر در اصل ...  بیشتر

رویکرد روزنامۀ حبل‌المتین کلکته به مقولۀ دولت و قانون اساسی مشروطه؛ با تأکید بر دورۀ تدوین متمم قانون اساسی

مهدی فرجی؛ بهزاد قاسمی

دوره 7، شماره 26 ، شهریور 1400، ، صفحه 157-190

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.39969.658

چکیده
  پس از شکل‌گیری گفتارهای انتقادی علیه وضع موجود در دورۀ قاجاریه، اکثر آنها حملات خود را متوجه نظام استبدادی نموده و خواهان گذار از استبداد به حکومت قانون شدند. در نهایت، مشروطیت به مطالبۀ اصلی منتقدین تبدیل و فرمان مشروطه صادر شد. لکن در مرحلۀ تدوین متمم قانون اساسی، مشروطه از سوی مشروعه‌طلبان، مغایر با شرع تلقی و از این طریق با چالش ...  بیشتر

مبنای اصلاح قانون اساسی 1358: عمل حقوقی یا سیاسی ملت

علیرضا دبیرنیا

دوره 5، شماره 19 ، آذر 1398، ، صفحه 33-54

https://doi.org/10.22054/tssq.2019.42288.701

چکیده
  ماهیت عمل ملت (دولت ـ ملت) در ایجاد و اصلاح قانون اساسی معمولاً با دو دیدگاه حقوقی و سیاسی سنجیده می‌شود: در رویکرد حقوقی؛ این صلاحیت در چهارچوب یک نظام حقوقی تعریف می‌شود اما در رویکرد سیاسی؛ صلاحیت مورد نظر به عنوان بنیان قانون اساسی در نظر گرفته می‌شود و قدرت حکومت منحصراً از اراده سیاسی ملت نشأت می‌گیرد. ظاهر امر این است که شورای ...  بیشتر

حکومت‌های قانون اساسی‌گرا: مطالعه قوانین‌اساسی و مفهوم آزادی‌های دوگانه

علیرضا اسدپورطهرانی؛ مسعود راعی دهقی

دوره 5، شماره 17 ، خرداد 1398، ، صفحه 175-198

https://doi.org/10.22054/tssq.2019.11870.97

چکیده
  < p>با توجه به تحولات روابط اجتماعی در جوامع مدرن و بویژه اهمیت پیدا کردنِ محدودیت قدرت سیاسی حکومت‌ها، حق حاکمیت مردم و حمایت از حق‌‌های فردی و آزادی‌‌‌های عمومی به عنوان مبانی قانون‌ اساسی‌گرایی و حکومت قانون ‌اساسی‌گرا، به نظر می‌رسد که لازم است دسته‌بندی جدیدی از قوانین ‌اساسی که با حقوق ‌اساسی مدرن و قانون ‌اساسی‌‌گرایی ...  بیشتر

بررسی معیار «مشروطیت» در دولت مدرن و جمهوری اسلامی ایران

علی اکبر گرجی ازندریانی؛ محمدشهاب جلیلوند

دوره 4، شماره 16 ، اسفند 1397، ، صفحه 145-174

https://doi.org/10.22054/tssq.2009.9594

چکیده
  جمهوری اسلامی ایران حکومتی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد در دوران کنونی است که در خصوص تطبیق شاخصه‌های آن با بایسته‌های دولت مدرن تشتت آرا فراوانی وجود دارد. دولت مدرن که خواستگاهی در تاریخ مغرب‌زمین دارد، دارای مشخصه‌های ده‌گانه‌ای است که آن‌را از دولت‌های ماقبل مدرن تمیز می‌دهد. در این میان، مشروطیت یکی از ویژگی‌های اساسی دولت ...  بیشتر