دولت
بررسی و دوره بندی ناپایداری دولت‌ها در ایران (3000 ق.م. تا 1600 م.) به‌عنوان بخشی از تعاملات آسیای مرکزی با نواحی مختلف اوراسیا

مظاهر ضیایی

دوره 9، شماره 35 ، مهر 1402، ، صفحه 117-155

https://doi.org/10.22054/tssq.2023.60891.1101

چکیده
  این مقاله ناپایداری تاریخی دولت‌ها را از علل تأخیر  توسعه تلقی کرده،  از مهم‌ترین عوامل آن را هم‌جواری ایران با جوامع رمه گردان آسیای مرکزی می‌داند و هدفش تبیین تأثیر این عامل بر ناپایداری دولت‌ها در ایران به‌عنوان یکی از جوامع هم‌جوار و متأثر از آسیای مرکزی است. ابتدا 432 دولت از 3000 ق.م. تا 1600 در اوراسیای قاره‌ای (اروپا و آسیا ...  بیشتر

چیستی سازمان اطلاعات در نظام سیاسی نوبنیاد

محسن خلیلی

دوره 8، شماره 31 ، آبان 1401، ، صفحه 67-92

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.64519.1175

چکیده
  وظیفه یک سازمان اطلاعاتی، پایش اندیشه‌ها و رفتارهای گروه‌هایی است که با نظام مستقر، در معارضه‌اند و کوشش می‌کنند نظام موجود را براندازند. رصد مخالفان نظام سیاسی، تنها وظیفه یک سازمان اطلاعاتی نیست؛ بلکه، مبارزه‌ علیه گروه‌های معارضه جوی برانداز، دیگر وظیفه یک سازمان ‌اطلاعاتی است. نهادهای اطلاعاتی، بخش مهمی از یک نظام سیاسی‌اند. ...  بیشتر

کارآمدی دولت فراتر از اندازه آن: بررسی روند تحول اندازه دولت در ایران از 1384 تا 1399

فائز دین پرستی صالح

دوره 8، شماره 31 ، آبان 1401، ، صفحه 93-112

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.66641.1231

چکیده
  هدف این مقاله بررسی روند تغییرات اندازه دولت در ایران و تحلیل آن از منظر کارآمدی دولت در پرتو ادبیات نظری و بررسی مقایسه­ای تجربی با کشورهای پیشرو اقتصادی است. این مقاله می‌خواهد ضمن توصیف وضعیت اندازه دولت در ایران،  به این پرسش پاسخ دهد که اندازه دولت در ایران  و روند تحولات آن چگونه تحلیل می‌شود؟ مقاله با ارائه و مقایسه داده‌های ...  بیشتر

پیش نیازها و شرایط حکمرانی دولت‌ها در دوران «پسا»ها با تاکید بر ایران

محمدتقی قزلسفلی

دوره 8، شماره 30 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-27

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.70298.1336

چکیده
  این مقاله در پاسخ به این پرسش اصلی به نگارش درآمده است که الزامات و بایسته­های حکمرانی دولت­ها در«عصر پساها» کدام­اند؟ بر کسی پوشیده نیست که امروزه دو تحول عمده یکی در معرفت­شناسی و دیگری تغییر بنیادین سیمای ایدئولوژیک جهان، امر سیاسی را دستخوش دگرگونی جدی کرده است. این دو دگرگونی، نهاد دولت و مسئله حکمرانی آن در توسعه ...  بیشتر

نگاهی به نقش دولت در توسعه صنعتی؛ مطالعه موردی صنعت خودروسازی ایران و کره‌جنوبی

جلیل دارا؛ مژگان رضائیان اصفهانی

دوره 8، شماره 29 ، خرداد 1401، ، صفحه 122-149

https://doi.org/10.22054/tssq.2022.55912.999

چکیده
  تجربه کشورهای تازه صنعتی شده‌ای چون کره جنوبی، تایوان، سنگاپور و مالزی نقش محوری دولت در فرایند صنعتی شدن را بیش از پیش برجسته ساخته است. اما پرسش نحوه ایفای این نقش برای دولت می‎باشد. ضمن اذعان به اینکه در ایران هنوز سردرگمی‌های بسیاری درباره نقش دولت در توسعه و صنعتی‌سازی وجود دارد؛ هدف مقاله آن است تا از رهگذر رهیافت نهادی، با ...  بیشتر

مطالعه مقایسه‌ای رویکرد سیاست‌های حزبی در آلمان و ایران

امیر مسعود شهرام نیا؛ خیراله خیری اصل

دوره 7، شماره 26 ، شهریور 1400، ، صفحه 125-156

https://doi.org/10.22054/tssq.2021.43212.714

چکیده
  در مطالعات مربوط به علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران عمدتاً بر علل و عوامل متعدد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تأکید می­شود. معمولاً در این زمینه مطالعات نهادگرایانه اندکی انجام می­شود و بررسی سیاست­های حزبی دولتی مورد غفلت واقع می­شود. در این مقاله از منظر نهادگرایانه به بررسی سیاست­های حزبی نظام سیاسی و تأثیر آن ...  بیشتر

بررسی تطبیقی عملکرد دولت ایران و سنگاپور در مقابله با کرونا و آینده پیش روی آنها

محسن شفیعی سیف آبادی؛ علی باقری دولت آبادی

دوره 6، شماره 22 ، شهریور 1399، ، صفحه 141-175

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.12000

چکیده
  چکیدهامروزه ویروس کرونا به مرحله فراگیری و یک دغدغه ‌بزرگ بین‌المللی تبدیل شده است. این ویروس، توانسته است به دولت‌های جهان، اختیاراتی بدهد که در شرایط عادی ممکن نبود. از طرفی محدودیت‌های زیادی نیز برای آنها بوجود آورده است. در همین راستا، هدف مقاله حاضر بررسی تطبیقی عملکرد دولت ایران و سنگاپور در مقابله با کرونا و آینده سامروزه ...  بیشتر

ایرانشهری و مساله‌ی ایران

داود فیرحی

دوره 6، شماره 21 ، خرداد 1399، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.51268.858

چکیده
  ایرانشهری، روایتی جدید از میراث قدیم است که به‌رغم رگه‌هایی در پیشامشروطه بویژه ناشی از تحولات مشروطه‌خواهی و دولت ملی برآمده از آن در ایران معاصر است. آنگاه که دولت ملی (1285) در ایران تأسیس شد، رهبران مشروطه را بر آن داشت که به تعبیر میرزا حسن خان مشیرالدوله، «جایی» پیدا کنند که میخ چادر این ملیت را بر آن بکوبند بلکه از باد و ...  بیشتر

نسبت سنجی مناسبات قدرت، دولت و جامعه در ایرانِ‌ پیشامدرن

مهدی عباسی شاهکوه

دوره 5، شماره 18 ، شهریور 1398، ، صفحه 97-129

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.12243.104

چکیده
  مقاله‌ی حاضر با بهره‌گیری از روش جامعه شناسی تاریخی و جامعه شناسی معرفت تلاش می‌کند به روابط قدرت میان جامعه‌ و دولت در ایران پیش از ظهور دولت پهلوی بپردازد. سروران اجتماعی قدرتمند نظیر خاندان سلطنتی و منسوبین آن‌ها، روحانیون، بزرگ مالکان زمین‌دار، تجار و بازاریان و در نهایت رؤسای ایلات و خوانین محلی که از توان کنترل و تنظیم بسیار ...  بیشتر

سقوط رضاشاه و تحول دولت درآثار کسروی

وحید سینائی؛ ابوالقاسم شهریاری

دوره 5، شماره 18 ، شهریور 1398، ، صفحه 245-269

https://doi.org/10.22054/tssq.2020.15978.172

چکیده
  وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال ایران به‌بهانه حضور نیروهای آلمانی، پیامدهای ناگواری داشت. پایان دولت رضاشاهی به‌معنای شروع دوره‌ جدیدی بود که در آن دیگر از اقتدار مطلق خبری نبود. وخیم‌تر شدن شرایط کشور، متفکران ایرانی را به تأمل درباره ایران برای دوران پسارضاشاه برانگیخت. یکی از آن‌ها احمد کسروی بود. او باتوجه به حضور چندین ساله‌اش ...  بیشتر

تکوین حکمرانی متمرکز در ایران از منظر جغرافیای سیاسی در سدۀ معاصر

احسان لشگری تفرشی

دوره 4، شماره 16 ، اسفند 1397، ، صفحه 39-72

https://doi.org/10.22054/tssq.2019.9591

چکیده
  پس از روی کار آمدن رژیم پهلوی با شکل­گیری نظام حکومتی ملت پایه در ایران تنها الگوی حاکم در اداره سرزمین در ایران از منظر توزیع قدرت فضایی، نظام حکومتی متمرکز و یا بسیط بوده است. در شناخت علل تداوم الگوی حکمرانی متمرکز در ایران در سدۀ اخیر مباحث متعددی از منظر جامعه­شناسی و علوم سیاسی مطرح شده است. لیکن فرایندهای سیاسی از جمله نظام ...  بیشتر

مسائل سیاستی بدخیم و لزوم بازنگری راهبردی در الگو‌های سنتی روابط دولت ـ ملت در ایران

علی کریمی(مله)

دوره 4، شماره 15 ، آذر 1397، ، صفحه 1-39

https://doi.org/10.22054/tssq.2018.9341

چکیده
  هدف‌ این مقاله نظری ـ تحلیلی، مطالعه مختصات مسائل سیاستی بدخیم و راهبرد‌های مواجهه و مدیریت آن بر مبنای دیدگاه‌‌های لیتل و وبر است. در‌ این راستا و به‌منظور تطبیق نظریه بر ایران، نوشته حاضر می‌کوشد با استناد به‌برخی داده‌‌های آماری و روش تحلیل ثانویه، مظاهری از بدخیم شدگی مسائل سیاستی را در ایران کنونی نشان دهد. مقاله حاضر بر‌ ...  بیشتر

نقش مولفه‌های انسدادی ساختاری در روند همگرایی منطقه‌ای ایران و عراق

شهروز شریعتی

دوره 3، شماره 11 ، آذر 1396، ، صفحه 27-51

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.8103

چکیده
  بررسی روابط دولت‌های ایران و عراق، نشان دهنده این واقعیت است که گرچه پس از سقوط صدام فصل جدیدی در روابط این دو دولت گشوده شده است؛ اما با وجود تشابهات فرهنگی، تمدنی و دینی هم‌چنان دولت‌های ایران و عراق در بحث ایجاد همگرایی منطقه‌ای و همکاری‌های اقتصادی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند. هرچند عوامل بیرونی موثری نظیر دخالت‌های آمریکا، ...  بیشتر

فرهنگ سیاسی توده، دولت‌های وامانده و مسئله توسعه سیاسی ایران

سیدشمس الدین صادقی؛ لقمان قنبری

دوره 3، شماره 11 ، آذر 1396، ، صفحه 123-159

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.8106

چکیده
    یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حوزه مطالعاتی جامعه‌شناسی سیاسی ایران، چگونگی ورود به مسیر توسعه سیاسی است. به‌عبارتی، توسعه سیاسی ایران از کدام مسیر تحقق یافتنی است؟ از بالا و توسط نخبگان سیاسی حاکم (اصلاحات)، از پایین و با حضور و ورود توده‌ها به عرصه سیاسی (انقلاب) و یا از خارج (سازمان‌های بین‌المللی، نهادهای حقوق بشر)؟ مدعای تبیینی ...  بیشتر

دولت- ایل؛ پیش نظریه ای برای ایران پیشاپهلوی

ناصر پورحسن

دوره 3، شماره 10 ، شهریور 1396، ، صفحه 33-63

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.21479.294

چکیده
      ماهیت دولت در ایران، یکی از مشاجره برانگیزترین مسائل در بین پژوهشگران علوم سیاسی بوده­است.  برخلاف دولت­های جدیدی که در عصر پسااستعمار به وجود آمده­اند، دولت در ایران دارای قدمت زیادی است؛ به گونه­ای که از آن به عنوان نخستین دولت تاریخ یاد می­شود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و طرح مکاتب متعارض توسعه مانند مکتب نوسازی ...  بیشتر

چالش سیاسی تروریسم و دولت ‌کانادا: مطالعه موردی روابط کانادا با ایران

رضا موسی زاده؛ محمود گنج بخش

دوره 3، شماره 10 ، شهریور 1396، ، صفحه 147-183

https://doi.org/10.22054/tssq.2017.11585.94

چکیده
     نحوه برخورد دولت‌ها با دعاوی قربانیان حوادث تروریستی از مهم‌ترین مسایل سیاسی روز است. از آنجا که دولت‌ کانادا از مدعیان مبارزه با تروریسم می‌باشد؛ راهبردهای سیاسی حاکم بر این دولت در جهت پاسخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویی به بازماندگان وقایع تروریستی حایز اهمیت است. به‌نظر می‌رسد این دولت بجای برخورد با دولت‌های حامی‌ ...  بیشتر

تأثیر تحولات نهادهای اجتماعی بر اِمکان دولت قانونمند در ایران

محمد جلالی؛ مهدی مهدوی‌زاهد

دوره 2، شماره 5 ، خرداد 1395، ، صفحه 135-163

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.4155

چکیده
  نهادهای اجتماعی خانواده، دین، آموزش، اقتصاد و سیاست ماهیت سیّال و شناور داشته و در نتیجه قابلیت تغییر دارند. از آنجا که تحول در یک نهاد، می‏تواند سایر نهادهای اجتماعی را نیز متاثر سازد، ازاین­رو، بررسی رابطه معنادار بین تحول نهادهای اجتماعی و شکل­گیری دولت قانونمند، یکی از نقاط تلاقی جامعه­شناسی و حقوق عمومی و مستند میان­رشته­ای ...  بیشتر

دولت و مشکله‌ی کنترل اجتماعی در ایران (1320ـ1304)

شهروز شریعتی؛ مهدی عباسی شاهکوه

دوره 1، شماره 4 ، اسفند 1394، ، صفحه 187-219

https://doi.org/10.22054/tssq.2016.3950

چکیده
  هم‌زمان با ظهور دولت‌های‌ مدرن، مفهوم کنترل اجتماعی دستخوش تحول بنیادین شد و نظارت اجتماعی که تا پیش از آن بیشتر مفهومی با ابعاد محلی و محدود بود به مفهومی حکومتی تغییر شکل پیدا کرد. نوشتار حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های نظری در تبیین مفهوم کنترل اجتماعی به خوانش مجدد تاریخ دولت مدرن در ایران پرداخته و از این منظر بزرگ‌ترین و مهم‌ترین ...  بیشتر